(83238- 83233) 9- هر
كس كم شرم باشد، پرهيزگارىاش اندك گردد. زيرا كه پرهيزگارى عبارت است از پايبند
بودن بر كارهاى خوب و از مرز كارهاى شايسته به ناشايستها تجاوز نكردن، و از جمله
كارهاى نيك شرم داشتن است. پس كم شرمى مستلزم كمى پرهيزگارى است. و بسا كه ورع را به
خوددارى از محارم تفسير كردهاند. و بديهى است كه كم شرمى نيز زمينهاى است براى
ارتكاب كارهاى حرام، و در نتيجه زمينه براى كم بودن ورع است، پس امام (ع) شيء
(ورع) را، جاى زمينه شيء قرار داده و بدان نيز حكم كرده است.
(83244-
83239) 10- هر كس پرهيزگارىاش اندك باشد، دلش مىميرد، يعنى چون فضيلت، باعث زنده
بودن دل است، نبودن ورع و يا كمى آن را استعاره براى مردن دل آورده است، كلمه مردن
به خاطر بىفايده بودن چنان دلى است. همان طورى كه مرده از سود زندگى بىبهره
مىشود.
(83250-
83245) 11- و هر كه دلش بميرد وارد آتش دوزخ گردد، زيرا باعث انتقال انسان از آتش
جهنّم به بهشت، همان آراسته شدن به فضيلت است، بنا بر اين اگر داراى فضيلت نبود،
وعدهگاهش آتش دوزخ است. اين عبارت به صورت قياس مفصولى است و نتيجه آن اين است كه
هر كس پر حرف باشد، وارد آتش دوزخ گردد. و اين عبارت براى برحذر داشتن از پرحرفى
آمده است.
(83263-
83251) 12- و هر كس به بديهاى مردم بنگرد و آنها را نپسندد، و بعد آنها را براى
خود بخواهد و بپسندد، اين شخص احمق است، و دليل نادانى او آن است كه اين صفات را
از ديگران بد دانستن مستلزم داشتن انديشه صحيح و انجام ندادن آنهاست، و از طرفى
خواستن و پسنديدن آنها براى خود، خلاف انديشه درست و بيرون شدن از مصلحت انديشى
براى خويشتن است و اين خود، نادانى و كاستى آشكار در عقل اوست. الف و لام در الحمق
افاده حصر در شخص مورد نظر دارد، و از آن رو با كلمه بعينه مورد تأكيد قرار داده
است.