از پيامبران، مردم بر خدا حجّتى و عذرى نداشته باشند.

جمله: و كم ذا اظهار ناراحتى از طول مدّت غيبت صاحب الامر و بيزارى از ادامه دولت دشمنان اوست.

(77764- 77690) و عبارت: اين هم اظهار اندك بودن شمار امامان دين است و بدان جهت توجّه داده است با اين عبارت: آنان به خدا قسم از نظر شمار اندك‌اند و در بيان ستايش از آنها ويژگيهايى را يادآور شده است:

1- از نظر شمار اندك و از جهت مرتبه و مقام در نزد خدا بزرگند.

2- به وسيله آنان خداوند حجتها و دليلهاى روشنش را كه در دين موجود است، حفظ مى‌كند تا به امثال ايشان باز دهد و پس از آنها در دلهاى نظاير ايشان كشت كند.

3- علم و دانش و بصيرت و بينش يكباره رو به ايشان مى‌آورد، يعنى يكباره روآورده و يكجا وارد عقل و انديشه آنان مى‌گردد، زيرا علوم ايشان اكتسابى نيست.

بعضى گفته‌اند، اين مطلب از باب مقلوب و به عكس است، يعنى عقول آنان يكباره بر حقيقت دانش روى مى‌آورد.

4- آنان با روح ايمان و يقين، آن را به كار بسته‌اند، يعنى لذت دانش را دريافته‌اند.

5- سختى ناز و نعمت پرورده‌ها را سهل انگاشته‌اند، يعنى امور دشوارى مانند خوراك ناگوار، و بستر و لباس خشن، و ايستادگى و پايدارى در روزه‌دارى و بيدار خوابى و اينها در برابر لذت يقين و شيرينى عرفان كه آنان دريافته بودند برايشان سهل و آسان بود.

6- بر آنچه نادانان از آن مى‌ترسيدند، ايشان دل بستند. يعنى به آن حالاتى كه ياد كرديم، آنان انس و الفت گرفته بودند، زيرا نادان به دليل ناآگاهى از نتيجه‌