امام (ع) به هر يك از اضداد مخالف آن مواد يعنى رذايلى كه ضد فضايلند نيز اشاره فرموده است، كه همان دو طرف افراط و تفريط فضايل مى‌باشند.

(76114- 76102) 1- طمع، يعنى صفت ناپسند افراط از اميدوارى، امام (ع) وسيله پيامد خوارى و ذلّت در برابر آنچه طمع بسته و هم به وسيله زياد شدن طمع، يعنى همان آزمندى كشنده در دنيا و آخرت از اين صفت، برحذر داشته است.

(76120- 76115) 2- نااميدى كه همان صفت ناپسند تفريط از اميدوارى است، امام (ع) به دليل پى‌آمد آن يعنى تأسّف شديد و كشنده از آن برحذر داشته است.

(76128- 76121) 3- صفت پست زياده‌روى در خشم، يعنى همان شدّت خشم كه سبك مغزى شمرده مى‌شود و حد وسط خشم، فضيلت شجاعت و فروخوردن خشم است.

(76134- 76129) 4- ترك خويشتندارى و فراموش كردن آن، يعنى همان صفت ناپسند زياده‌روى از حالت رضامندى انسان است بدانچه از دنيا عايد او گشته است.

(76140- 76135) 5- صفت ناپسند افراط در ترس و آن عبارت از اين است كه انسان در حالت ترس از چيزى بترسد كه نبايد بترسد، در صورتى كه آنچه براى او شايسته است همان رعايت جانب احتياط و ترك كارهاى وحشتناك است.

(76147- 76141) 6- صفت پست تفريط در داشتن ضدّ ترس يعنى آسوده خاطرى و دچار غفلت شدن عقل، به حدّى كه انسان در مصلحت خود، و حفظ آسايش و امنيّت خود نينديشد.

(76159- 76154) 7- صفت ناپسند كاستى از فضيلت صبر و تحمّل در برابر مصيبت، يعنى بى‌تابى، امام (ع) از اين حالت به دليل پى‌آمد آن كه همان رسوايى است، برحذر داشته است.

(76153- 76148) 8- صفت نارواى افراط در به دست آوردن مال دنيا يعنى طغيان به علّت ثروت زياد، و بى‌نيازى. طغيان يعنى از حدّ خود تجاوز كردن.

(76172- 76166) 9- صفت پست كوتاهى در صبر بر گرسنگى، و پى‌آمد آن را نيز يادآور شده‌