خود را از ديگران بالاتر مى‌گيرد.

آن گاه امام (ع) از جمله نشانه‌هاى آن زمان، اين چيزها را مى‌داند: كه سلطان و پادشاه با مشورت كنيزان و به فرماندهى گماردن كودكان و تدبير و انديشه خواجه سراها، مملكت را اداره كنند.

[مرحوم ابن ميثم- شارح نهج البلاغه- مى‌فرمايد:] اين علامتها در زمان ما و مدّتى پيش از عصر ما ظاهر گشته است!

(3094) 94- جامه كهنه وصله‌دارى را بر تن امام (ع) ديدند، در اين باره با حضرت گفتگو كردند، حضرت فرمود:

يَخْشَعُ لَهُ الْقَلْبُ وَ تَذِلُّ بِهِ النَّفْسُ- وَ يَقْتَدِي بِهِ الْمُؤْمِنُونَ (75853- 75843)

[ترجمه‌]

«با آن، دل، فروتن و نفس آرام مى‌گردد و مؤمنان از آن سرمشق مى‌گيرند».

[شرح‌]

(75853- 75832) امام (ع) در مورد پوشيدن آن لباس كهنه سه مطلب را بيان داشته است:

فروتنى دل و رام شدن نفس امّاره و به وسيله فقر درهم شكستن نفس. و ذلّت نفس همان درهم شكستن نفس امّاره است و پيروى مؤمنان هم به همان دو منظور اوّل است.

(3095) 95- امام (ع) فرمود:

إِنَّ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةَ عَدُوَّانِ مُتَفَاوِتَانِ- وَ سَبِيلَانِ مُخْتَلِفَانِ- فَمَنْ أَحَبَّ الدُّنْيَا وَ تَوَلَّاهَا أَبْغَضَ الْآخِرَةَ وَ عَادَاهَا- وَ هُمَا بِمَنْزِلَةِ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ مَاشٍ بَيْنَهُمَا- كُلَّمَا قَرُبَ مِنْ وَاحِدٍ بَعُدَ مِنَ الْآخَرِ- وَ هُمَا بَعْدُ ضَرَّتَانِ (75891- 75854)

[ترجمه‌]

«دنيا و آخرت دو دشمن ناسازگارند، و دو راه مخالفند، بنا بر اين كسى كه دوستدار دنيا باشد و به آن دل ببندد، با آخرت دشمن و با آن در ستيز است، و آن‌