نظرات پسنديده و شايسته، و نيز سنجش بيشتر آنچه كه از آن قوا به صورت گفتار و رفتار بروز مى‌كند، مى‌گردد، و اين زحمت و شرايطى دارد كه باعث كاستى سخن مى‌شود، بر خلاف آن كه سخنان نسنجيده و بى‌توجه بر زبان آيد.

(3064) 64- امام (ع) فرمود:

الدَّهْرُ يُخْلِقُ الْأَبْدَانَ- وَ يُجَدِّدُ الْآمَالَ وَ يُقَرِّبُ الْمَنِيَّةَ- وَ يُبَاعِدُ الْأُمْنِيَّةَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ نَصِبَ وَ مَنْ فَاتَهُ تَعِبَ (74821- 74802)

[ترجمه‌]

«روزگار بدنها را فرسوده و آرزوها را تازه مى‌گرداند و مرگ را نزديك و خواهشهاى دل را دور مى‌سازد هر كه بر زمانه چيره گشت، به رنج افتاد، و هر كه بر روزگار دست نيافت، گرفتار سختى شد.»

[شرح‌]

(74821- 74802) فرسوده كردن بدنها، همان آماده ساختن آنست براى فتور و تباهى، با گذشت زمان، و در اثر آنچه از گرما و سرما و دشواريهاى مربوط به زمان كه توسط ايّام و فصول بر تن آدمى وارد مى‌شود. و اين كه روزگار آرزوها را تازه مى‌گرداند در اثر فريبى است كه از زنده بودن و تندرستى، انسان حاصل مى‌شود، و بيشتر اشخاص سالخورده در معرض آنند چرا كه طول عمر و تجربه‌هايى كه از نيازمندى و بى‌چيزى دارند آنان را مى‌فريبد و بر جمع مال حريصشان مى‌كند و سبب آرزوهاى دراز آنها براى تحصيل دنيا مى‌گردد. و نزديك ساختن مرگ نظر به فرسودن بدنها و دور و دراز كردن آرزوها با توجه به نزديك ساختن مرگ است.

و هر كه بر زمانه چيره گشت، يعنى با تباه كردن عمر و به كار بردن آن در راه متاع دنيا، به رنج مى‌افتد و با جمع‌آورى و اندوختن مال دنيا دچار بدبختى مى‌گردد، و هر كس روزگار را از دست داد، در راه به دست آوردن دنيا رنج برد ولى با از بين رفتن آن گرفتار بدبختى شد.