پنجم: آنكه با ستمگر
دشمن، و ياور ستمديده باشند، و اين خود از لوازم گفتن حرف حقّ و عمل كردن به خاطر
حق است، زيرا كسى كه طرفدار عدالت راستين است ناگزير بايد از ستمگر متمايل به سمت
ظلم و جور دورى كند، و با او بستيزد تا اين كه او را به راه فضيلت عدالت
بازگرداند، پس در اين صورت يار و ياور ستمديده خواهد بود. سپس دوباره براى تأكيد
برمىگردد، و امام حسن و امام حسين (ع) و تمام فرزندان، خاندان و هر كس از بندگان
خدا را كه وصيّتنامهاش به او برسد را، به تقوا و ترس از خدا سفارش مىكند، در
حالى كه آن را تكرار نموده (65432- 65415) و در ادامه آن صفات و خصال ديگرى را نيز
به شرح ذيل بيان مىكند:
1- اصلاح و
آشتى ميان دو طرف اختلاف. و كلمه: ذات كنايه از حالتى است كه باعث جدايى و دورى
گردد. بعضى گفتهاند: حالتى است بين دو كس، دو قبيله و يا مردى با خانوادهاش.
امام (ع) دستور آشتى دادن بين آن دو از فساد و تباهى داده است. و بعضى گفتهاند:
احتمال دارد، مقصود از بين در اينجا وصل و مقصود از: ذات، هواى نفس باشد، يعنى
هواى نفسى را كه به شما ارتباط دارد، از فسادى كه گرفتار است نجات دهيد. و گفته
شده است: كه كلمه: ذات كلمهاى است در غير محل و زايد، مانند آيه مباركه:
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَصْلِحُوا ذاتَ بَيْنِكُمْ[1].
آشتى و اصلاح
ذات البين از لوازم انس و محبّت در راه خداست، و آن خود فضيلتى است زير پوشش صفت
عفّت و پاك نفسى.
امام (ع)
آنان را به اصلاح ذات البين وادار كرده است، به دليل روايتى كه خود از پيامبر خدا
(ص) شنيده است و آن روايت اين است: «اصلاح ذات البين
[1]
سوره انفال (8) آيه (1) يعنى: از خدا بترسيد و ميان خودتان با صلح و سازش رفتار
كنيد.