او را تشبيه كرده است
به كسى كه در كوشش و تلاش خود، خدا را منظور نداشته بلكه هدفش دنيا بوده است، و
نيز به كسى كه پروردگار خود را از روى دليل نشناخته بلكه نسبت به او و به وعد و
وعيد او ناآگاه است. وجه شبه، همان مشاركت او با كسانى است كه غير خدا را مىجويند
و نسبت به او جاهلند و در پى غير خدايند، در اين كه آنان از خدا اعراض كردهاند. و
همچنين او را تشبيه به كسى كرده است كه از عبارت خود هدفى جز فريب مردم مسلمان و
به چنگ آوردن دنياى آنها ندارد. (64032- 63983) و در عبارت: فلمّا امكنتك الشّدّة
... الكبيرة به وجه شبه اشاره فرموده است، يعنى همان طور كه شخصى كه ديگرى را نسبت
به چيزى فريب مىدهد، به دنبال فرصتى است تا آن چيز را به هنگام فرصت بربايد، تو
نيز در سرعت اقدام به خيانت چنين بودى. و عمل وى را در ربودن مالى كه به چنگ آورده
است، تشبيه كرده به ربودن ران بز از كار افتاده توسط گرگى چالاك، و وجه شبه به
سرعت ربودن و خفّت و پستى او است. اما اين كه امام (ع) در اين تشبيه گرگ چابك را
انتخاب كرده از آن روست كه لاغرى رانهاى وى او را كمك مىكند تا به تندى بجهد و
طعمه را به سرعت بربايد و همچنين [به عنوان مشبّه به] ران بز لاغر اندام را از آن
جهت آورده است كه ممانعتى در كار نيست و آن براى ربودن آمادهتر است.
آن گاه به
عنوان توبيخ و سرزنش به او اطّلاع داده است كه وى آن اموال را به وطن خود، مكّه،
منتقل كرده است، عبارت رحيب الصّدر كنايه است از شادمانى و خوشحالى وى به سبب اين
اموال و يا كثرت اموالى كه او به اختيار خود گرفته است، زيرا طبيعى است كه هر گاه
انسان چيزى را در دل بپرورد و دست يا زد، هر چه ممكنش باشد برداشت مىكند و به
اختيار مىگيرد.
كلمات: رحيب،
و غير، منصوبند بنا بر اين كه حال مىباشند، و اضافه رحيب به صدر، در تقدير انفصال
است.