داده‌اند، مردى است كه نفس سركش خود را لجام زده و مهار آن را در اختيار دارد، و نفسش را با دهان بند از گناهان باز داشته و مهارش را به سوى طاعت و عبادت خدا مى‌كشاند»

[شرح‌]

(54919- 54905) اين خطبه در نهايت زيبايى و فصاحت، مردم را به كار عبادت و عمل امر مى‌كند و فرصتهاى زيادى را كه براى غنيمت شمردن دارند به آنان خاطر نشان مى‌كند:

1- در فراخناى زندگى به سر مى‌برند، مهلت عمل كردن برايشان باقى است، اما مرگ كه فرا رسد فرصت عمل نيست.

(54922- 54920) 2- نامه‌هاى اعمال باز است، اما با مرگ بسته مى‌شود، معناى نامه اعمال و باز بودن آن در خطبه‌هاى قبل بيان شده است.

(54925- 54923) 3- راه توبه باز است، توبه را تشبيه به فرش پهنى كرده است كه هر كس بخواهد مى‌تواند قدم بر آن نهد، توبه هم در تمام عمر براى آدمى گسترده است، هر لحظه بخواهد مى‌تواند به قبولى آن برسد، و تنها با مرگ، اين بساط بر چيده مى‌شود چنان كه خداوند مى‌فرمايد: «وَ لَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ حَتَّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّي تُبْتُ الْآنَ وَ لَا الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَ هُمْ كُفَّارٌ [1]».

(54928- 54926) 4- كسى كه از عبادت رو گردان است و از خدا و حقيقت اعراض مى‌كند، در اين فرصت از عمر پيوسته از طرف خدا و پيامبران به سوى عمل و توجه به دين و عبادت دعوت مى‌شود، اما وقتى كه از دنيا رفت اين دعوت هم قطع مى‌شود.