نسبت مى‌دهند و او را از همه جهت بالاتر مى‌دانند، علاوه بر آن كه انسان به محسوسها تمايل بيشترى نشان مى‌دهد تا امور نامحسوس. واژه مسارعه به منظور مبالغه‌اى است كه در ميان وجود شك در صدق و شكّ در كذب پيامبران قرار دارد، زيرا اين دو احتمال وجود دارد كه آيا گفتار انبياء درست است يا نادرست. و نيز كاهش كوشش ابليس به همين دليل است، زيرا در اين صورت ايمان به اين كه اين خانه از خداوند است و زيارت آن واجب است، برخواسته از مبارزه با شيطان و به دليل عبادت خدا نيست بلكه فقط به خاطر عزت و عظمت خانه و زيبايى ظاهرى آن و توجه نفس به گوهرهاى پر ارزش مادى آن خواهد بود، و حال آن كه خدا مى‌خواهد كه ميل طبيعى نباشد تا مجاهده ابليس تحقق يابد زيرا نفس و روح انسان بر اثر آزمايش و تحمل رنجها، كمالهاى جاويد و سعادتهاى هميشگى را درك مى‌كند.

(44697- 44683)

و لكنّ اللَّه يختبر عباده ... المكاره،

حضرت در اين جمله‌ها دليل اين كه خداوند خانه خود را چنين مجلّل نيافريده بيان مى‌دارد كه هدف وى آزمايش بندگان به واسطه تحمل شدايد و مشقّتها مى‌باشد.

(44717- 44698)

اخراجا للتكبر ... لعفوه،

اين جمله اشاره است به آن كه اين امور علل معدّه فضل و عفو خداوند است و از عنايتهاى الهى است كه به منظور آماده شدن نفوس براى بيرون راندن صفت ناپسند كبر و خودخواهى از خود و جايگزين ساختن ضد آن كه تواضع و فروتنى است مقرر شده است و چون اين امور مذكور سبب داخل شدن انسان در رضوان خداوند و ثواب او مى‌باشد. بطور استعاره آنها را، درهاى گشوده ناميده است، و تعبير به ذلل به اين خاطر است كه اين دخول به سهولت و آسانى انجام مى‌شود.

(44747- 44721) پس از بيان فايده و علل اين امور، امام (ع) مردم را متوجه به خدا كرده، و از سرانجام بد ظلم و ستم، آنان را بر حذر مى‌دارد. خلاصه چون خداوند به‌