گرسنگى روزه، مايه فروتنى مى‌باشد، و پرداخت زكات موجب صرف محصولات زمين و غير آنها و نيازمندان و مستمندان مى‌شود، به آثار اين اعمال توجه كنيد كه چگونه شاخه‌هاى درخت تفاخر را درهم مى‌شكند و از جوانه زدن كبر و خود پسندى جلوگيرى مى‌كند.»

[شرح‌]

(44084- 44051) امير المؤمنين (ع) در اين قسمت از خطبه شريف چند دستور براى پيروان خود يادآور مى‌شود:

1- به آنان دستور مى‌دهد از عقوبتهاى الهى كه بر گردنكشان ملتهاى گذشته وارد شد، عبرت بگيرند، و راه عبرت گرفتن آن است كه انسان عاقل به حالت آنها بيانديشد و توجه كند كه آنچه به آنان رسيده خودشان باعث آن بودند، زيرا بر اثر تكبر از اطاعت امر خدا سرپيچى كردند، و بر بندگان خدا فخر و مباهات نمودند، چنان كه در قرآن به اين مطلب اشاره كرده است‌ «قالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لِلَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِمَنْ آمَنَ مِنْهُمْ‌ ... فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دارِهِمْ جاثِمِينَ^ [1]» و از اين قبيل آيات و اشارات در قرآن فراوان است، و كسى كه در اين امور انديشه كند به خود خواهد آمد و از ترس اين كه به مثل عقوبتهاى آنها گرفتار شود، از قدم گذاردن در راه آنان خوددارى خواهد كرد.

2- آنها را امر مى‌كند كه از خفتن گردنكشان در ميان قبر پند و اندرز بگيرند، ببينند آنان كه در دنيا بر خود مى‌باليدند و باد و تكبر داشتند چگونه هنگام مرگ چهره‌ها و پهلوهايشان بر روى خاك نهاده شده و آن عزّت موهومى و غرور خودخواهى به اين ذلت و خوارى واقعى تنزل يافته و از اين امر پند و اندرز