مى‌گويد آنها ديوانه شده‌اند، اشاره به حالتى است كه در برخى از اوقات به اهل معرفت دست مى‌دهد و اين هنگامى است كه روح آنها به فرشتگان عالم بالا پيوسته، و از تدبير امور بدن و ضبط حركات آن بازمانده و شروع به گفتن سخنانى مى‌كنند كه خلاف متعارف بوده و از نظر ظاهر بينان اهل شرع، زشت شمرده شده و به گويندگان آن سخنان نسبت نابخردى و ديوانگى و گاهى كفر و ارتداد داده‌اند، چنان كه در باره حسين بن منصور حلّاج نقل شده است‌ [1].

(46606- 46602)

فرموده است: و لقد خالطهم أمر عظيم.

يعنى پرهيزگاران را امرى بزرگ به خود مشغول داشته است، و مراد اين است كه تمامى دل و نهان آنها متوجّه تماشاى شكوه و جلال پروردگار و مطالعه انوار فرشتگان عالم بالاست.

(46615- 46607)

22- فرموده است: لا يرضون من أعمالهم القليل ... تا الكثير.

پرهيزگاران به سعى اندك خشنود نمى‌شوند، و اعمال بسيار خود را زياد نمى‌شمرند، زيرا به نتايج والايى كه بر اعمال آنها مترتّب است آگاهند.

(46658- 46616)

فرموده است: فهم لأنفسهم متّهمون ... تا ما لا يعلمون.

اين كه پرهيزگاران نفس خويش را به قصور متّهم مى‌كنند، و از اعمال خود بيمناكند به سبب شكّ و بدبينى است كه نسبت به توهّمات و تلقينهاى نفس خويش دارند، زيرا نفس اين توهّم را در آنها پديد مى‌آورد كه عبادتهاى آنها نيكو و مقبول است، و بر وجه مطلوب كه موجب تقرّب به درگاه الهى است انجام شده است، و اين توهّم باعث خودپسندى و مغرور شدن به عبادت، و كوتاهى در افزايش‌