نسبت به پروردگار خود با اميدهاى بزرگى كه به او دارد كوشاتر و رفتارش از آنچه با مخلوق كه بندگان اويند دارد بالاتر و خاضعانه‌تر باشد، و صغرا در اين قياس مسلّم است، زيرا آنچه مشهود و محسوس است اين است كه تلاش و كوشش مردم در قبال اميدها و درخواستهايى كه از يكديگر دارند خيلى بيشتر و جدّى‌تر از سعى و كوششى است كه در برابر آرزوهاى خود از خداوند متعال انجام مى‌دهند، و در مورد كبرا نيز فطرت و سرشت انسان حكم مى‌كند در برابر كسى كه بزرگترين مرجع اميد است، آنچه را از نظر كميّت و كيفيّت در خور مقام اوست وسيله قرار داده و به كار بسته شود.

(32805- 32800)

فرموده است: فيعطى العبد ما لا يعطى الرّب.

اين جمله ناقض كبر است يعنى اهميّتى كه به بنده خدا مى‌دهد بيش از اهميّتى است كه براى پروردگار خويش قائل مى‌شود.

(32816- 32806)

فرموده است: فما بال اللّه ... تا لعباده.

اين سخن در توبيخ و نكوهش كسانى است كه به گونه‌اى كه ذكر شد بر خلاف وظايف بندگى خود نسبت به پروردگار رفتار مى‌كنند.

(32830- 32817)

فرموده است: أ تخاف ... تا موضعا.

اين گفتار مبتنى است بر پرسش از علّت آنچه در باره اميدوارى انسان به خلق و خالق ذكر شد، و چگونگى عمل و رفتار انسان نسبت به كسى كه به او اميد بسته، و قصور و مسامحه او نسبت به پروردگارش كه به او اميدوار است، پرسش مذكور بر سبيل انكار و در سرزنش و سركوب كسى است كه ادّعا كند علّت اين امر يكى از دو مورد مذكور است، و اين دو يكى بيم از اين كه ممكن است اميد او به خدا بيجا و نادرست باشد، ديگرى اين كه گمان كند كه خداوند شايستگى آن را ندارد كه به او اميد بندد، امّا مورد اوّل اشتباهى بزرگ و ناشى از كوتاهى در شناخت پروردگار متعال است و مورد دوّم كفر آشكار است، اين كه امام (ع) به ذكر اين دو علّت اكتفا فرموده براى اين است كه منشأ نوميدى‌