مراد، مؤمن گمنام و كم آزار است و واژه
مساييح جمع مسياح است و به معناى كسى است كه ميان مردم براى ايجاد مفسده و سخن
چينى رفت و آمد مىكند و مذاييع جمع مذياع است و اين در باره كسى به كار برده
مىشود كه هنگامى كه مىشنود ديگرى كار بدى انجام داده زبان به گفتن آن باز و به
پخش و نشر آن اقدام مىكند، بذر جمع بذور است و اين واژه بر كسى اطلاق مىشود كه
نادان و بىشعور و ياوهگو باشد.
نومة: كسى كه بسيار بخوابد و گفته شده كه به سكون واو به معناى ضعيف
و ناتوان است كفأت الإناء ظرف را باژگونه كردى، به كار رفتن نومة در اين جا كنايه
است از گمنامى و نداشتن نام و نشان در ميان مردم به سبب اعراض از خلق و توجّه آنها
به خالق، چنان كه خود آن حضرت اين سخن را با ذكر: إن شهد لم يعرف و إن غاب لم
يفتقد تفسير فرموده است يعنى كسانى كه اگر حضور داشته باشند شناخته نيستند و اگر
غائب باشند كسى در پى پرسش حال آنها نيست، و مراد هر مؤمنى است كه داراى اين اوصاف
باشد، و در باره اين مؤمنان واژههاى مصابيح و أعلام را استعاره فرموده است، زيرا
اينان در طريق معرفت بارى تعالى اسباب هدايتند، و در اين باره پيش از اين سخن گفته
شده است.
(20022- 19981) عبارت: ليسوا بالمساييح ... تا ضرّآء نقمته واضح است،
و سيّد رضى رضوان اللّه عليه مشكلات آن را بيان داشته است.
(20065- 20023)
فرموده است: أيّها النّاس ... تا الإناء بما فيه.
امام (ع) در اين گفتار از آينده آگاهى مىدهد، و از تباهيهاى اهل
زمان و فتنههاى دوران و رها كردن دين، سخن مىگويد. چنان كه پيش از اين نيز در
اين باره اشارههايى فرموده است، آن حضرت دگرگونى زمانه را به وارونه شدن ظرف با
هر چه در آن است، تشبيه فرموده، و وجه تشبيه اين است كه همان گونه كه ظرف پس از
وارونه شدن، فايده خود را از دست مىدهد، اسلام هم به سبب اين