وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ
بَشِّرِ الصَّابِرِينَ[1]» و در
باره اين كه خداوند چگونه و براى چه بندگانش را مىآزمايد پيش از اين سخن گفته شده
است.
سپس امام (ع) بيان مىكند كه منظور غايى از اين آزمونها و گرفتاريها
از ميان بردن حجابهاى گناه از صفحه دلها به وسيله توبه و دورى جستن از گناه و به
ياد خدا بودن و به دست آوردن آمادگى و قابليّت براى قبول رحمت اوست و بالاخره براى
اين است كه دوستان نيكو كردار خود را به آنچه در سراى آخرت براى آنها آماده ساخته
واصل گرداند و دشمنان بدكردار خود را به هلاكت ابدى برساند، پس از آن يادآورى
مىكند كه خداوند استغفار و طلب آمرزش را مايه افزايش روزى و توجّه رحمت خود قرار
داده است، و چون استغفار عبارت از طلب آمرزش از گناه و درخواست چشم پوشى از رسوايى
كيفر آن است، و اين زمانى صورت مىگيرد كه گناه از صفحه دل بكلّى زدوده شود لذا
استغفار كننده مخلص، با طلب آمرزش، در حقيقت زنگار گناه را از لوح دل خود
مىزدايد، و بدين گونه قابليّت خود را براى افاضه رحمت پروردگار كه در دنيا بركات
خود را بر او نازل، و در آخرت درجه او را بالا مىبرد كامل مىگرداند، گواه صادق
اين گفتار قول خداوند متعال است كه: «فَقُلْتُ
اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ
مِدْراراً[2]» و نيز
«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ
بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ[3]» همچنين «وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا
التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِيلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا
مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ[4]» و نيز «وَ أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَى
الطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْناهُمْ ماءً غَدَقاً[5]»
[1] سوره بقره (2) آيه (155) يعنى: حتما همه شما را با چيزى از
ترس، گرسنگى، زيانهاى مالى و جانى و كمبود ميوهها آزمايش مىكنيم، و مژده ده به
شكيبايان.
[2] سوره نوح (71) آيه (10) يعنى: پس گفتم اى مردم! از پروردگار
خود آمرزش بخواهيد كه او بسيار آمرزنده است تا باران آسمان را فراوان بر شما نازل
گرداند.
[3] سوره اعراف (7) آيه (96) يعنى: اگر مردمى كه در شهرها و
آباديها زندگى دارند ايمان بياورند و پرهيزگار باشند بركات آسمان و زمين را به روى
آنها مىگشاييم.
[4] سوره مائده (5) آيه (66) يعنى: و اگر آنها تورات و انجيل و
آنچه بر آنها از جانب پروردگارشان نازل شده (قرآن) را بر پا دارند از آسمان و زمين
روزى خواهند خورد.
[5] سوره جنّ (72) آيه (16) يعنى: و اگر بر طريقه اسلام و ايمان
پايدار باشند آب علم يا روزى فراوان نصيب آنها مىگردانيم.