مانند مادر، و آسمانى كه براى آفريدگان جهان
به منزله پدر است فرمانبردار پروردگار خويشند، ممكن است مراد از آسمان، ابرهاى
بارنده و يا آسمانها باشد كه با حركات و گردشهاى خود موجب بروز قابليّت در موجودات
و پيدايش دگرگونيها در اين جهان مىباشند. اين كه فرموده است هر دو مطيع
پروردگارند منظور اين است كه در زير فرمان قدرت خداوندند. در عبارت و ما أصبحتا ...
تا ترجوانه منكم نكتهاى است و آن عبارت از اين است كه: حوادثى كه در نتيجه
تأثيرات كرات آسمانى در اين جهان پديد مىآيد، معلول اراده و قصد ذاتى آنها نيست و
مانند آنچه از نظر اغراض مادّى ميان مردم متداول است، براى دلسوزى به حال مردم يا
جهت تقرّب و كسب منزلت و يا به اميد جلب منفعت از آنها ناشى نمىشود، زيرا آسمانها
و زمين از اين امور بىنيازند، ليكن چون كرات آسمانى براى كسب كمالاتى كه شايسته
آنهاست و از جانب خداوند متعال براى آنها مقرّر شده، پيوسته در گردش و جنبش بوده و
رام و مطيع اويند، و از اين حركتها زمين براى رويش گياه و كشت و زرع آماده و
حيوانات و آذوقه و ارزاق كه مايه بقاى آنهاست پديد آمده است، لذا مصالح و منافع
حيوانات نيز بسته به همين حركات و اتّصالات كرات سماوى بوده و به فرمان خداوند
مدبّر عزيز و حكيم بر وفق آنها جارى مىباشد، و امام (ع) اين معنا را ضمن عبارت و
لكن ... تا فأقامتا بيان فرموده است. و منظور از آنچه تا اين جا گفته شده اين است
كه عظمت مقام ربوبى در دلها جايگزين شود، و ارزاق و اسباب حصول آنها را از او
بدانند و به او منسوب كنند، تا در نتيجه مردم به سوى او رو آورند و گناهان را كه
مانع افاضه رحمت پروردگار است ريشه كن سازند. سپس توضيح مىدهد كه خداوند سبحان در
برابر كردار ناشايست بندگان، ثمرات را نقصان مىدهد، و بركات خود را باز مىدارد و
گنجينههاى خيرات خود را بر روى آنان مىبندد تا آنها را بيازمايد، چنان كه در
قرآن كريم فرموده است: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ
الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ