«اى بندگان خدا شما و هر چه از اين دنيا آرزو داريد، به منزله
ميهمانانى هستيد براى مدّتى معيّن، و بدهكارانى مىباشيد كه مورد مطالبهايد، مدّت
عمر، اندك و اعمالتان محفوظ است، چه بسا كوشايى كه كوشش او تباه است، و زحمتكشى كه
زيانكار است، شما در روزگارى به سر مىبريد كه خير و نيكى به آن پشت كرده، و شرّ و
بدى به آن رو آورده، و شيطان بر هلاكت مردم كمر بسته است، اكنون زمانى است كه ساز
و برگ شيطان فراوان شده و فريبش فراگير گرديده، و شكار برايش سهل و آسان گشته است،
شما مردم، هر جا را كه مىخواهيد بنگريد، آيا جز بينوايى كه از تهيدستى رنج
مىبرد، يا توانگرى كه نعمت خدا را به كفران بدل كرده، يا بخيلى كه با بخل ورزيدن
در اداى حقوق الهى ثروت فراوانى جمع كرده، يا گردنكشى كه گوشش از شنيدن پند و
اندرز كر است مىبينيد؟ كجايند نيكان و شايستگان شما، و كجايند آزادگان و
جوانمردان شما و كجا رفتهاند آنانى كه در كسب و پيشه پرهيزگار، و در مذهب و رفتار
از بديها به دور بودهاند، آيا جز اين است كه همه از اين دنياى پست و اين جهان
گذرا و درد آلود كوچ كردند؟ مگر نه اين است شما وارث انسانهاى بىارزشى شدهايد كه
به سبب پستى و فرومايگى آنها، لبها جز به مذمّت آنان گشوده نمىشود، «فَ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ» تباهيها آشكار شده است، نه كسى هست كه با اين مفاسد مخالفت و آنها
را دگرگون كند، و نه منع كنندهاى كه مردم را از اين كارها باز دارد، آيا با اين
وضع مىخواهيد در سراى قدس الهى و در جوار رحمتش قرار گيريد، و از ارجمندترين
دوستانش باشيد، و چه دور است اين! خداوند را براى به دست آوردن بهشتش نمىتوان
فريب داد، و خشنودى او را جز به فرمانبردارى از او نمىتوان به دست آورد، لعنت خدا
بر آن كسانى باد كه به كارهاى نيك فرمان مىدهند ليكن خود آن را ترك مىكنند، و از
كارهاى بد نهى مىكنند و خود آن را به جا مىآورند.»
[شرح]
امام (ع) در اين خطبه مردم را با ذكر برخى از زشتيهاى دنيا به شرح
زير، از