تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِيلًا [1]»، شمشير آخرت را براى مرگ استعاره فرموده، و جهت تشبيه اين است كه مرگ و شمشير هر دو به زندگى آدمى پايان مى‌دهند، و رشته حيات انسان سرانجام با همين شمشير منقطع خواهد شد.

امام (ع) پس از بيان اين مطالب، آنان را به صفاتى مى‌ستايد، كه با داشتن آن اوصاف، فرار براى آنان ننگ‌آور است: اين كه آنان اشراف عرب، و سنام اعظم يعنى كوهان بزرگتر يا برجستگان اين قومند، اين كه واژه سنام را براى آنان استعاره آورده از جهت شباهتى است كه در بلندى قدر و رفعت مقام به كوهان شتر دارند. سپس با ذكر زشتيهاى فرار، تقبيح خود را نسبت به اين عمل ناپسند كه نيز در آن سودى نيست تأكيد مى‌كند، امّا عيبهاى آن يكى اين كه مستلزم خشم پروردگار است، زيرا كسى كه از جهاد در راه خدا شانه خالى مى‌كند و مى‌گريزد، مرتكب معصيت پروردگار شده و از فرمان او سرپيچى كرده است و مستحقّ عذاب و كيفر او مى‌باشد، ديگر اين كه متضمّن ذلّت و سرافكندگى هميشگى و ننگ دائمى در اولاد و اعقاب اوست، و اين نيازى به توضيح ندارد، و اين كه در فرار سودى نيست براى اين است كه فرار چيزى بر عمر او نمى‌افزايد، زيرا مى‌دانيم كه با فرار خود نمى‌تواند اجل محتوم خود را تغيير دهد، و مدّتى را هم كه در فرار گذرانده جزء عمر او بوده، و از اين راه چيزى بر عمر خود نيفزوده است، و بى‌ترديد براى او در لوح قضاى إلهى اجلى تعيين شده است كه فرار نمى‌تواند ميان او و آن مانع شود و مرگش را به تأخير اندازد، اين گفتار هشدارى است به آنان كه مرگ را فراموش نكنند.

(25532- 25488)

اين كه فرموده است: رائح إلى اللّه كالظّمآن يرد الماء

اين استفهامى است بر سبيل عرض‌ [2]، يعنى از كسى كه در راه خدا گام برمى‌دارد، و در طريق او حركت‌

[2] عرض با نرمى چيزى خواستن است. (مترجم)