مى‌دانيم كه تلاش زياد براى تحصيل روزى به سبب كمى توكّل بر خداست و اين نيز بر اثر ضعف يقين و ناشى از بد گمانى نسبت به اوست، و نتيجه اين است كه عبد به خود تكيه مى‌كند و به جاى توكّل بر خدا به خودش توكل دارد، و به آن جا مى‌رسد كه گويا تأمين روزى را كه از جانب خدا تضمين شده بر او واجب، و آنچه بر او واجب است، از عهده او ساقط شده است، اين سخن امام (ع) براى نماياندن كمى اعتناى آنان به واجبات الهى است كه از آنها روگردانيده و خود را در طلب دنيا مشغول و سرگرم ساخته‌اند.

(23818- 23777)

14- امام (ع) تذكّر مى‌دهد كه لازم است بر ايّام عمر محافظت، و آن را صرف كار آخرت كنند،

و اين را سزاوارتر و لازمتر از اين بدانند كه عمر در راه تحصيل رزق و روزى مصروف گردد، زيرا اگر اميد هست كه رزق از دست رفته، باز گردد، اميدى به بازگشت عمر گذشته نيست، براى اين كه عمر پيوسته در حال انقضا و نقصان است و آنچه از آن سپرى شده برگشتنى نيست، بر خلاف رزق و روزى كه ممكن است زياده و افزون گردد، و آنچه در گذشته از آن كم شده تلافى و جبران گردد، بنا بر اين عمرى كه از ويژگيهايش اين است كه حتّى يك لحظه آن بازگشت نمى‌كند تا انسان بتواند كارى براى آخرت خود انجام دهد، و با سپرى شدن آن همه چيز سپرى مى‌شود، لازم است اين فرصت را براى تدارك كار آخرت در نظر گرفته و از آن استفاده شود، اين كه فرموده است: الرّجاء مع الجائي (اميد با آينده است) مراد رزق و روزى است، و اليأس مع الماضي (نوميدى با گذشته است) منظور عمرى است كه سپرى شده است، و اين جمله در تأكيد سخنان پيش است.

(23830- 23819)

15- امام (ع) سخنان خود را به منظور استفاده از انوار تابان قرآن با ذكر آيه‌اى از آن پايان داده است.

علّت استشهاد به آيه و استفاده از فروغ روشنى بخش آن در اين جا اين است كه چون گفتار امام (ع) در اين زمينه است كه شنوندگان را وادار كند، به كار و كوششهايى پردازند كه بتوانند نفس سركش امّاره را رام و