(1109) 109- از خطبه‌هاى آن حضرت عليه السّلام است كه در باره فرشته مرگ ايراد فرموده است:

هَلْ تُحِسُّ بِهِ إِذَا دَخَلَ مَنْزِلًا- أَمْ هَلْ تَرَاهُ إِذَا تَوَفَّى أَحَداً- بَلْ كَيْفَ يَتَوَفَّى الْجَنِينَ فِي بَطْنِ أُمِّهِ- أَ يَلِجُ عَلَيْهِ مِنْ بَعْضِ جَوَارِحِهَا- أَمْ الرُّوحُ أَجَابَتْهُ بِإِذْنِ رَبِّهَا- أَمْ هُوَ سَاكِنٌ مَعَهُ فِي أَحْشَائِهَا- كَيْفَ يَصِفُ إِلَهَهُ- مَنْ يَعْجَزُ عَنْ صِفَةِ مَخْلُوقٍ مِثْلِهِ (23064- 23020)

[ترجمه‌]

«آيا در آن هنگام كه (فرشته مرگ) وارد خانه‌اى مى‌شود او را حسّ مى‌كنى؟ و آن گاه كه جان كسى را مى‌ستاند او را مى‌بينى؟ حتّى چگونگى قبض روح كودك را در شكم مادرش مى‌دانى؟ آيا از برخى اعضاى مادر بر او وارد مى‌شود، يا اين كه روح كودك به فرمان پروردگارش، دعوت او را اجابت مى‌كند؟ يا اين كه فرشته مرگ با او در اندرون مادرش جا گرفته است، دريغا چگونه كسى كه از بيان حال مخلوقى همچون خودش ناتوان است مى‌تواند پروردگارش را توصيف كند.»

[شرح‌]

(23064- 23020) اين فصل، بخشى از خطبه مفصّلى است كه آن حضرت در توحيد و تنزيه حقّ تعالى از اين كه عقول بشرى به كنه اوصاف او راه يابند، ايراد فرموده است.

امام (ع) گفتار خود را در عبارت «هل تحسّ به تا ... أحدا» با استفهام انكارى آغاز فرموده، و بدين وسيله هشدار مى‌دهد كه دخول فرشته مرگ را به خانه كسانى كه در آستانه آن قرار گرفته‌اند نمى‌توان احساس كرد، و هم گوياى اين است كه او جسم نيست، زيرا از ويژگيهاى جسم اين است كه با يكى از حوّاس‌