موافق يا مخالف فرامين الهى عمل مىكرد بوده
است، بكار بردن كلمه «شايد» بجا و مناسب بوده است.
كلمه «واو» در كلام امام (ع) كه فرمود «و أنا» به معناى حال و كلمه
«وزيرا و اميرا» حال هستند. عمل كننده در اين دو حال فعلى است كه جار و مجرورها
بدان متعلق هستند. يعنى فعل «كنت» معناى كلام چنين است: در حالى كه من وزير شما
باشم از اين كه فرمانروا و امير، براى شما باشم بهتر است.
مقصود امام (ع) از وزير، معناى لغوى، يعنى كمك كار و پشتيبان
مىباشد. كه بار سنگين مشورت را بدوش دارد. روشن است كه امام (ع) همواره وزير
مسلمين و معاضد و پشتيبان آنها بود.
خيريّت امير نبودن امام (ع) براى مسلمانها سهولت كار آنها در امر
دنيا بوده است. چه اگر آن حضرت خليفه مىبود آنها را بر امورى كه بر خلاف طبع و
ميلشان بود مانند پيكار در راه خدا و صبر و استعانت وا مىداشت بعلاوه بيت المال
را بطور مساوى بين مستمندان تقسيم مىكرد، چنان كه انجام داد و آنها را از چيزهايى
كه مختصر منعى در شريعت داشت باز مىداشت و اين همه بظاهر خير آنها نبود و آنها را
بمخالفت وا مىداشت چنان كه وا داشت.
امّا اگر وزير مىبود اين مشكلات نبود، چون وزير وظيفهاى جز مشورت و
راى زنى شايسته و كمك در جنگ ندارد. و هر گاه مسئول را نتواند بر كار نيك الزام
كند بر خلاف نظر او رأى مىدهد. البتّه اين خيريّت ما در آغاز كه خلافت را در نمود
مطرح كرد، زيرا جمله «اگر فرمانم را اجابت كنيد» براى به طمع انداختن مردم بر
اجابت و پذيرش آورده شده است.