بحث چهارم: در باره آفرينش كوهها بر زمين و آرام گرفتن زمين بوسيله كوهها است.

مردم در آفرينش كوهها نظرات گوناگونى دارند. از جمله 1- كوهها از گازهاى متراكم و انباشته‌اى كه آب آنها از ميان رفته است خلق شده‌اند.

2- زلزله قطعه‌اى را از زمين جدا كرده و بر روى هم انباشته و بنماى كوه در آمده است.

3- بر اثر وزش بادهاى تند خاكها در نقاط مخصوصى ارتفاع يافته، متراكم گرديده و كوهها را بوجود آورده‌اند.

4- كوهها در اثر ساختمانهاى بلند و متراكم كه بعدها خراب و ويران شده‌اند بوجود آمده‌اند. امّا دليل آرامش زمين بوسيله كوهها را، در خطبه اوّل بدان اشاره كرديم و نيازى به تكرار آن نيست. برهان عقلى بر سكون زمين نيز چنان كه مشاهده مى‌شود مى‌توان اقامه كرد، اميد است كه پس از اين بذكر برهان عقلى آن اشاره كنيم.

بحث پنجم: در اين فراز پيرامون جريان يافتن چشمه‌ها از كوه و مناطق ديگر زمين بحث مى‌شود

علما به علت و اسباب جوشش چشمه‌ساران و ديگر آبهاى سطح زمين اشاره كرده و چنين توضيح داده‌اند: دود و بخارهايى كه در زير زمين محبوس شده‌اند داراى سوراخها و شكافهايى مى‌باشند كه در داخل آنها هوا جريان دارد، و بر اثر جريان هوا در داخل بخار، بخارها تبديل به آب مى‌شوند.

آبهايى كه داراى فشار قوى باشند بصورت چشمه بروز مى‌كنند و بدليل عدم جريان هوا در داخل آب خارج زمين و منبع اصلى آن بر سطح زمان جريان مى‌يابند. امّا آبهايى كه داراى فشار قوى نباشند در لايه‌هاى سطحى زمين راكد مى‌مانند.