و با وعده‌هاى دروغ و آرزوهاى دور و درازى كه به آنها مى‌دهد همه را وارد دوزخ مى‌كند.

د: بديها را در نظر آنها مى‌آرايد، زشتى گناهان را براى مردم زيبا جلوه مى‌دهد.

ه: گناهان مهلك را براى مردم كم اهميّت نشان مى‌دهد. بدين توضيح كه آرزوى توبه را در دلها فزون مى‌سازد، و از حكم عقل كه خداوند آمرزنده و بخشنده است براى چنين آرزويى كمك مى‌گيرد و يا به مثل مى‌گويد، بديگران كه از تو وارسته‌ترند و از مال دنيا فراوان دارند اقتدا كن و چندان در فكر آخرت مباش، و از وسوسه‌هاى ديگرى كه براى همگان روشن است.

(13483- 13477)

قوله عليه السلام: حتّى اذا استدرج قرينته و استغلق رهينته:

اين وسوسه‌هاى شيطانى همچنان ادامه دارد، تا اين كه بتدريج نفس ناطقه انسانى را فريب داده آن گاه او را گروگان مى‌گيرد.

منظور از: قرينته» در كلام امام (ع) نفس ناطقه انسانى است، بدين اعتبار كه با شيطان هماهنگى كرده، موافق خواست او عمل مى‌كند، به لحاظ احاطه گناه، نفس گروگان ابليس قرار مى‌گيرد چون مالى كه وثيقه و در رهن كسى باشد كه قابل تصرّف نيست. كلمه «رهينته» به عنوان استعاره به كار رفته است و منظور از استدراج نفس بوسيله ابليس، زينت دادن خواسته‌هاى نفسانى است كه با جلوه دادن امور براى نفس، آن را در اطاعت و فرمان بردارى خود نگاه مى‌دارد.

(13494- 13484)

انكر ما زيّن الى آخره:

اين فراز از كلام امام (ع) اشارة به درجه نهايى وسوسه شيطانى است، كه پس از گمراهى كامل نفس امّاره و ارتكاب محرّمات، به حكم عقل باز گشته اقرار مى‌كند كه آنچه نفس را بدان امر كرده زشت و ناروا بوده است، و خطر بزرگى فرارو دارد. آرى پس از آن كه نفس را بر كارهاى ناروا واداشته، و بديها را در نظرش زيبا جلوه داده و آسوده خاطرى را به او نويد