خواسته‌هاى دنيايى خود را رها كرده به عوض آنها آخرت را بگيرد. با هواى نفسش مخالفت كرده، آرزوهايش را تكذيب كند. صبر و شكيبايى را مركب نجات خود قرار دهد، زاد و توشه مرگش را تقوى بداند. در راه روشن شريعت گام بردارد و ملازم و همراه طريق درخشان هدايت باشد، اين مهلت و مدّت چند روزه عمر را غنيمت دانسته و بر اجل پيش‌دستى كرده، براى آخرت توشه نيك برگيرد.»

[شرح‌]

(11969- 11954) اين فصل از گفته امام (ع) در باره درخواست نزول رحمت حق بر بنده‌اى است كه داراى صفات برجسته اخلاقى باشد. در اين خطبه امام (ع) بيست صفت نيك را بيان مى‌كند، به ترتيب زير:

1- حكم خدا را بشنود و به انجام آن همّت گمارد، حكم در سخن حضرت به معنى حكمت است يعنى حكمتهاى الهى را بشنود و آنها را براى عمل به خاطر بسپارد. امام (ع) براى شنونده حكمت حق، و فرا گيرنده آن دعا كرده است اين دعا به منزله امر به تعليم و تعلّم است و ياد گرفتن و ياددادن را الزامى مى‌سازد بايد دانست كه تعليم و تعلّم از علم و عمل، معناى گسترده‌ترى دارد.

كلمه «دعاها»، يعنى چنان كه به او القاء شده است آن را درك كرده بفهمد.

(11974- 11970) 2- هرگاه به رشد و هدايت دعوت شود، آن را پذيرفته به سوى دعوت كننده بشتابد منظور از «رشاد» هدايت و راهيابى به معاش و معاد است، كه به وسيله علوم و روشهاى عملى شريعت مى‌توان به آنها دست يافت.

(11979- 11975) 3- دست بدامن هدايت كننده‌اى زند تا بوسيله او نجات يابد. يعنى براى پيمودن راه خدا، بايد به استاد راهنمايى اقتدا كند تا آن مرشد اسباب خلاصيش را از گمراهى و انحراف فراهم كند.

امام (ع) لفظ «حجزة» را براى پيروى از دستورات راهنما استعاره آورده‌اند.

وجه شباهت اين است كه ذهن اقتدا كننده، در تنگناها و تاريكهاى راه خدا لزوما از روش راهنما و دستورات او پيروى مى‌كند تا بتواند نجات پيدا كند چنان كه اگر