(6668- 6647)

مطلب يازدهم امام (ع) هشدارى است بر ترسناكترين امورى كه بايد از آن بر حذر بود

تا بتوان از آن در امان بود و آن؛ جمع ميان پيروى از هوا و هوس و آرزوى دراز است و همين سخن را امام (ع) در جاى ديگر با ذكر دليل اين دو بيان مى‌فرمايد كه ما معنى اين قسمت را نيز به آن جا واگذار مى‌كنيم و در اين جا كافى است كه به يك مطلب اشاره شود كه امام (ع) پس از توجه دادن به رفتن از اين جهان و دستور برداشتن توشه سفر، امر به حذر كردن از اين دو فرموده است، زيرا اجتماع اين دو صفت وسيله دور شدن از آخرت است، كه اين خود موجب عدم آمادگى براى سفر و برنگرفتن توشه آخرت مى‌شود. پس انسانها را از اين دو بر حذر داشته است تا از آنها دورى كنند و با دورى كردن از آنها توجّه به برداشتن توشه سفر و آمادگى براى رفتن از جهان دنيا حاصل شود. با اين دليل، امام (ع) پس از بر حذر داشتن از آن دو دستور توشه گرفتن را صادر فرموده است.

«من الدنيا ...» در اين عبارت: «از دنيا در دنيا» نوعى لطف و زيبايى نهفته است. و آن اين است: توشه‌اى كه انسان را به مقام قرب الهى مى‌رساند، يا علم است و يا عمل، و هر دو از دنيا به دست مى‌آيد، چرا؟ زيرا بدون شك، عمل حركات و سكناتى است كه با هيأتهاى ويژه‌اى با همين بدن مادّى صورت مى‌پذيرد و تمام اينها از دنيا و در دنيا حاصل مى‌شود و امّا اين كه علم از دنياست، به واسطه اين است كه استكمال آن نيز منوط به همين بدن است كه يا از طريق حواسّ ظاهرى (حواس پنجگانه) و باطنى (خيال، واهمه و ...) و يا به واسطه توجّه عقل به موارد اشتراك و اختلاف امور محسوس به دست مى‌آيد.

پر واضح است كه اينها نيز از امور دنيوى است و در همين دنيا حاصل مى‌شود.

در بيان اين عبارت: ما تحرزون انفسكم به غدا امام (ع) اشاره فرموده است به اين كه هر گونه توشه‌اى كه انسان به آن وسيله خود را آماده وصول به جوار رحمت الهى كند باعث كاهش عذاب او مى‌شود و در روز قيامت كه حتّى اموال و اولاد به درد