مگس به دليل ناتوانى نمى‌تواند خود را از تار عنكبوت برهاند ذهن چنين مردى كه در شبهات واقع شده است نمى‌تواند حق را از باطل جدا كند و به دليل كم عقلى و ضعف ادراك قادر نيست راه نجات را بيابد.

(4442- 4423) 11- درباره آنچه حكم مى‌كند نمى‌داند كه درست حكم كرده است يا نه.

اگر احياناً درست حكم كرده باشد مى‌ترسد كه مبادا اشتباه كرده باشد و اگر به خطا حكم كرده باشد اميدوار است كه درست حكم كرده باشد. ترس از درستى و خطاى حكم نشانه حكم كردن از روى ناآگاهى است.

(4448- 4443) 12- نادان است و فرو رفته در نادانيها، «جهالات» جمع «جهله» بر وزن فعله از جهل گرفته شده است، چنان كه قبلًا توضيح داده شد. وزن فعّال به معناى اسم فاعل و از امورى است كه فراوان انجام مى‌گيرد و ذكر جهل در اين جا براى تأكيد است و فراوانى خبط و جهل را مى‌رساند. خبّاط كنايه است از فراوانى اشتباه كسى كه در احكام و قضايا بدان دچار مى‌شود و بر غير راه حق و قوانين شرعى حركت مى‌كند و اين است معناى خبط.

13- چنان شخصى در تاريكى شبهه قرار گرفته و به راه غير هدايت مى‌رود. اين عبارت اشاره به اين است كه نور حق در ظلمات شبهه بسيار كم بر او مى‌تابد، چون بصيرت و بينايى ندارد، بنا بر اين به گمان خود در راه گام برمى‌دارد ولى به حقيقت نمى‌رسد، و در بسيارى از موارد راه را گم مى‌كند، زيرا آن كه در راه تاريك براى رسيدن به روشنايى حركت مى‌كند گاهى راه را مى‌يابد و به مقصد مى‌رسد و گاهى راه را گم مى‌كند و از مقصد منحرف مى‌شود و با پندار خود راه مى‌پيمايد. چنين است حال كسى كه در راه دين گام برمى‌دارد و نور بصيرتش كامل نشده و قواعد دين را نمى‌داند و به چگونگى پيمودن راه آگاه نيست. چنين كسى وقتى در مسأله‌اى حق آشكار است آن را در مى‌يابد. و وقتى شبهات در مسأله‌اى غالب باشد از پيدا كردن راه و ورود و خروج آن ناتوان گشته‌