مردم امتحان مى‌شوند و بهشت و جهنّم در پيش رويشان است. (و در همين رابطه مردم به سه دسته تقسيم مى‌شوند) تلاش كننده موفّق و خواهان اميدوار (به بهشت مى‌روند) و كوتاهى كننده از فرمان خدا به جهنّم مى‌رود. اين سه تا و دو تاى قبلى مى‌شوند پنج تا كه ششمى ندارد. فرشتگان پرواز كننده و پيامبرى كه هدايت كننده است از اين اقسام به حساب نمى‌آيند. آن كه ادّعاى باطل كرد هلاك شد و آن كه افترا بست ضرر كرد. به چپ و راست رفتن گمراهى است و راه حقيقى راه وسط است. و بر همين راه وسط رفتن، (نه چپ روى و نه راست روى) كتاب خدا و دستورات پيامبر استوار است. آگاه باشيد كه خداوند تربيت اين امّت را تازيانه و شمشير قرار داده است، هيچ امامى در اين موضوع كوتاهى نمى‌كند. در خانه‌هاى خود بمانيد و رابطه بين خود را اصلاح كنيد، توبه در پشت سر شماست. هر كس رو در روى حق بايستد هلاك مى‌شود. بدانيد هر قطعه زمينى كه عثمان بخشيده باشد و آنچه از بيت المال گرفته باشد، به بيت المال برمى‌گردد. اگر مالى را بيابم كه مهر زنان شده و يا به سرزمينهاى دور بخشيده شده باشد به بيت المال برمى‌گردانم زيرا اگر حق سبب گشايش امور نشود باطل هرگز سبب گشايش نخواهد شد. اين سخن من است و براى شما و خود طلب آمرزش مى‌كنم‌ [1].»

اين بخش از خطبه را در خطبه 14 توضيح داديم، اينك به تفسير آن برگشته و مى‌گوييم:

[تتمه لغات‌]

(الذّمة): حرمت، عهد و پيمان (الرّهينة): گرو (الزّعيم): ضامن. در حديث آمده است كه زعيم به معناى تاوان دهنده است.

(مثلات): كيفرها.

(الحجر): بازداشتن و مانع شدن.