وَ لِزَوْجِكَ فَلا يُخْرِجَنَّكُما مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقى‌ [1]. فاغترّه ابليس ... مرافقة الابرار، مشابه اين آيه است: فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطانُ‌، و فَدَلَّاهُما بِغُرُورٍ.

فباع اليقين بشكّه و العزيمة بوهنه، مانند اين آيه شريفه است: وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى‌ آدَمَ مِنْ‌. استبدل بالجزل و جلا و بالاغرار ندما، شبيه اين آيه است:

قالا رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ‌ [2].

ثمّ بسط اللّه فى توبته، شبيه اين آيه است: فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ فَتابَ عَلَيْهِ‌ [3]. و وعده المردّه الى جنّته ...، مانند اين آيه است: قالَ اهْبِطا مِنْها جَمِيعاً بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدىً فَمَنِ‌ [4]. فأهبطه الى دار البليّة، مانند اين آيه شريفه است. اهْبِطا مِنْها جَمِيعاً.

بحث دوّم- خداوند متعال در موارد متعدّدى از قرآن كريم به خلقت آدم اشاره دارد

و در آيه‌اى مى‌فرمايد: إِنَّ مَثَلَ عِيسى‌ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ‌ [5] و در جاى ديگر مى‌فرمايد: إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي‌ [6] و در آيه ديگرى مى‌فرمايد:

وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ‌ [7].

متكلّمان گفته‌اند كه خداوند آدم را بدين صورت آفريد يا به اين دليل كه‌

[2] سوره اعراف (7): آيه (23): آدم و حوّا گفتند پروردگارا ما به خود ظلم كرديم و اگر ما را نيامرزى و بر ما رحم نكنى از زيانكاران خواهيم بود.

[3] سوره بقره (2): آيه (37): پس آدم از خداى خود كلماتى آموخت كه موجب پذيرفتن توبه او شد.

[4] طه (20): آيه (123): شما را از جانب من هدايت مى‌رسد، آن كه از هدايت من پيروى كند نه هرگز گمراه شود و نه شقى و بدبخت گردد.

[5] سوره آل عمران (3): آيه (59): مثل عيسى نزد خداوند مانند خلقت آدم است كه او را از خاك آفريد.

[6] سوره ص (38): آيه (71): من بشر را از گل آفريدم.

[7] سوره حجر (15): آيه (26): ما انسان را از گل خشك و تيره‌رنگ آفريديم.