خَزَنَتُها^، و اين كلام حضرت: و المناسبة لقوائم العرش اكنافهم، مانند اين سخن خداست: وَ يَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمانِيَةٌ [1] و كلام امام (ع): باجنحتهم، مانند اين فرموده خداوند متعال است: الْحَمْدُ لِلَّهِ‌.

بحث دوّم- در تفسير آيه: ا وَ لَمْ يَرَ الّذينَ كَفَرُوا انَّ السَّمواتَ وَ الارَضَ كانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما

دانشمندان اقوال مختلفى به شرح زير دارند:

1- ابن عبّاس و ضحّاك و عطاء و قتاده گفته‌اند: آسمان و زمين شي‌ء واحدى بودند، خداوند ميان آنها در فضا فاصله انداخت.

2- كعب گفته است: خداوند آسمان و زمين را آفريده و بعضى را روى بعضى قرار داده بود، سپس بادى را آفريد و به وسيله آن آنها را از يكديگر جدا ساخت.

3- مجاهد و سدى گفته‌اند كه آسمانها طبقه واحدى بودند خداوند آنها را از هم گسيخت و هفت آسمان قرار داد و زمين را نيز چنان كرد.

4- عكرمه، عطيّه و ابن عبّاس به روايت ديگرى كه از او نقل شده است گفته‌اند: معناى اين كه آسمان بسته بود، اين است كه آسمان نمى‌باريد و معناى اين كه زمين بسته بود اين است كه گياه در آن نمى‌روييد. پس خداوند آسمانها را به وسيله باران و زمين را به وسيله گياه شكافت. اين نظر را دنباله آيه ... أَ وَ لَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَ‌ تاييد مى‌كند. نظير همين آيه است سخن حق تعالى: فَفَتَحْنا أَبْوابَ السَّماءِ بِماءٍ مُنْهَمِرٍ [2] و آيه ديگر: «وَ الْأَرْضِ ذاتِ الصَّدْعِ» و كلام ديگر حق متعال: «أَنَّا صَبَبْنَا الْماءَ صَبًّا ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا فَأَنْبَتْنا فِيها حَبًّا [3]

[2] سوره قمر (54): آيه (11): درهاى آسمان را گشوديم و سيلابى از آسمان فرو ريختيم.

[3] سوره عبس (80): آيه (25 و 26): ما آب فراوانى از آسمان فرو ريختيم، سپس زمين را از هم شكافتيم و در آن دانه‌هاى فراوان رويانديم.