حركت در آورده و به
جاهاى معيّنى روانه كند. از اين عبارت كه فرمود: عقّد مهبّها، يعنى از آن آب به
مقدار مخصوصى به هر جا كه اراده فرمود فرستاد، آشكار مىشود كه مراد مطلق فرستادن
آب نيست. گروهى كلام امام (ع) را «اعتقم مهبّها» قرائت كردهاند، در اين صورت
معناى سخن، يا اين خواهد بود كه خداوند مسير آب را بىمانع قرار داد و يا اين است
كه آب را چنان جارى ساخت، كه مجرا و مسير حركت و مقصد آن بر كسى معلوم نيست. و
حركت باد را مداوم و ملازم با حركت دادن آب قرار داد و جريان آب را تند كرد و
سرچشمه آن را دور قرار داد. و سپس باد را براى به موج در آوردن آب گماشت تا آن را
موّاج كند و بشدّت به هم بزند تا بر روى آب كف برآيد و سپس خداوند متعال آن كف روى
آب را در فضا بالا برد و از آن آسمانهاى بلند را آفريد.
بحث دوّم-
مشابه كلام امام (ع) در قرآن كريم آمده است،
خداوند در
قرآن كريم اشاره فرموده است، كه آسمانها از دود آفريده شدهاند مانند اين آيه: ثُمَّ
اسْتَوى إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ[1]، مقصود از دخان چنان
كه در اقوال فراوانى آمده است، بخار آب است و از جمله آن اقوال، قولهاى زير است:
الف- از حضرت
باقر محمّد بن على (ع) روايت شده است كه فرمود هنگامى كه خداوند سبحان اراده كرد
آسمان را بيافريند، به باد امر فرمود تا دريا را به تلاطم آورد به گونهاى كه كف
بر روى آب ظاهر شد و از ميان موج دريا و كف دودى بدون آتش به هوا بلند شد، و سپس
خداوند از آن آسمان را آفريد.
ب- آنچه كه
در سفر اول تورات آمده اين است كه مبدأ آفرينش، جوهرى بود كه خداوند آن را آفريد و
به آن از روى هيبت نگاه كرد، پس اجزاى آن ذوب شد و به صورت آب در آمد و از آن
بخارى مثل دود برخاست و از آن دود آسمانها
[1]
سوره فصّلت (41): آيه (11): سپس اراده آفرينش آسمان فرمود در حالى كه به صورت دود
بود.