1 - "قتل عمدي"، و آن عبارت است از اينكه قاتل به قصد كشتن كسي كاري را انجام دهد كه باعث كشته شدن او شود، يا اينكه با توجه و قصد كاري را كه معمولا كشنده است نسبت به او انجام در اين قسم از قتل اگر قاتل بالغ و عاقل باشد ورثه مقتول حق دارند قصاص دهد و او بميرد. كنند، مگر اينكه با قاتل بر گرفتن ديه متعارف يا بيشتر و يا كمتر توافق كنند يا به طور كلي او را عفو نمايند، و چنانچه قاتل به پرداخت ديه راضي نشود فقط حق قصاص دارند.

2 - "قتل شبه عمد"، و آن عبارت است از اينكه قاتل قصد كشتن كسي را نداشته و با توجه كاري را كه به طور معمول كشنده نيست نسبت به او انجام دهد و بر حسب اتفاق به مرگ او منجر شود، مثل اينكه به قصد تاديب او را چوب ياتازيانه زند و اتفاقا آن شخص بميرد. در اين صورت وارثان مقتول حق قصاص ندارند و فقط مي‌توانند عفو كنند يا ديه بگيرند.

3 - "قتل خطائي"، و آن عبارت است از اينكه قاتل نه قصد كشتن آن شخص را داشته و نه خواسته كاري را نسبت به اوانجام دهد، مانند اينكه به قصد كشتن كبوتر تيري را رها كرده و اتفاقا به انساني خورده و او را كشته است، يا در رانندگي بدون مسامحه و تخلف با كسي تصادف كرده و او را كشته است . در اين صورت وارثان مقتول حق قصاص ندارند، بلكه اگر قاتل خود اقرار كرده باشد بايد ديه آن را بپردازد، همچنين است بنابراحتياط اگر قتل از راه قسامة ثابت شده باشد.ولي اگر قتل با شهادت دو مرد عادل ثابت شده خود قاتل ديه را بدهكار نيست، بلكه ديه بر عاقله و خويشاوندان قاتل است به تفصيلي كه در مساله «3276» گفته خواهد شد، لكن اگر قاتل از اهل ذمه باشد ديه - هرچند خطائي باشد - برخود قاتل است . و اگر خود قاتل يا ديگري با رضايت خود يا مثلا اداره بيمه به نيابت عاقله ديه را بپردازند ذمه عاقله بري مي‌شود.

مساله 3241- خودكشي به هرشكل باشد حرام و از گناهان كبيره است، از حضرت امام جعفر صادق (ع) نقل شده كه فرمودند: "هركس عمدا خودكشي كند در آتش جهنم مخلد خواهد بود"[1] و از حضرت امام محمد باقر (ع) روايت شده است : "شخص مومن به هر بلايي گرفتار مي‌شود و به هر مرگي مي‌ميرد ولي خود كشي نمي كند".[2] و كسي كه خودكشي مي‌كند خون او هدر مي‌رود. و اگر به كسي بگويد: "مرا بكش وگرنه تو را مي‌كشم" اطاعت او جايز نيست، ولي

---