مساله 3209- اگر مفسد و محارب قبل از دستگيري توبه نمايد حد بر او جاري نمي شود، ولي چنانچه قتلي انجام داده يا جراحت و يا ضرر مالي به كسي وارد نموده است بايد از عهده آن برآيد.

احكام مرتد:

مساله 3210- مسلماني كه منكر خدا يا پيامبر 6 شود، يا حكم ضروري دين را - يعني حكمي كه مسلمانان جزودين اسلام مي‌دانند مثل وجوب نماز و روزه - با توجه به اينكه جزو دين است انكار كند به نحوي كه منكر شدن آن حكم به انكار خدا يا پيامبر 6 برگردد "مرتد" است، همچنين است اگر منكر معاد شود يا از نظر اعتقادي از خوارج يا نواصب و يا غلات گردد، ولي اگر كسي ضروري بودن بعضي از احكام ضروري دين براي او ثابت نشده باشد و براساس وجود شبهه آن را انكار نمايد (به عنوان مثال وجوب نماز را منحصر به صدر اسلام بداند يا حجاب را از واجبات نداند و بر همين اساس آن را انكار نمايد) مرتد نمي شود و حكم ارتداد در مورد او جاري نمي گردد.

مساله 3211- در حكم به ارتداد "بلوغ"، "عقل"، "اختيار" و "قصد" معتبر است . همچنين بايد انكار او از روي "جحد وعناد" باشد، بنابراين حكم ارتداد در مورد كسي كه در مسير تحقيق از براهين عقلي استفاده مي‌كند و احيانا به نتيجه ديگري دست مي‌يابد جاري و بعيد نيست گفته شود پديده ارتداد در صدر اسلام از بعضي توطئه هاي سياسي عليه نمي شود. اسلام و جامعه مسلمانان حكايت مي‌كرده و صرفا به خاطر تغيير عقيده و اظهار آن نبوده است .

مساله 3212- مرتد بر دو قسم است :

الف - "مرتد فطري"، يعني مسلمان زاده اي كه پس از گرايش به اسلام كافر شود. و در مسلمان زاده بودن كافي است كه پدر يا مادر او مسلمان باشد.

ب - "مرتد ملي"، يعني كافر زاده اي كه پس از گرايش به كفر اسلام را اختيار كند و دوباره كافر شود.

مساله 3213- اگر مرتد فطري مرد باشد، به محض كافر شدن همسرش از او جدا مي‌شود و احتياج به طلاق ندارد وبايد عده وفات نگه دارد و پس از عده مي‌تواند شوهر كند، اموال و دارايي او هم پس از پرداخت بدهيهايش بين ورثه مسلمان او تقسيم مي‌شود، و از طرف حاكم شرع - پس از اطلاع و ثبوت ارتداد - به اعدام محكوم مي‌گردد. و توبه وبازگشت او به اسلام به حسب ظاهر پذيرفته نيست و نقشي در حفظ جان و برگشت زن و اموال او ندارد، ولي واجب نيست ارتداد خود