مردم و برهم زدن نظم اجتماعي يا ترور اشخاص و يا غارت دارايي مردم آشكارا به آنان يورش آورد، و يا به منزل، مغازه و يا محل كار آنان هجوم آورد و آن را به آتش بكشد "محارب و مفسد" است، خواه مرد باشد يا زن، در شب باشد يا روز، در شهر و روستاباشد يا در صحرا و بيابان و يا در دريا.

مساله 3204- كيفر محارب برابر آيات قرآن كريم و احاديث "كشتن" يا "به دار آويختن" يا "بريدن دست راست و پاي چپ" و يا "تبعيد از شهر محل سكونت" است، و احتياط مخصوصا در زنان اين است كه كيفر افراد مناسب با جرم آنان تعيين شود. بنابراين اگر با سلاح يورش آورده و كسي را كشته باشد او را بكشند، و اگر فقط مال مردم را غارت كرده مال را از او پس بگيرند و دست راست و پاي چپ او را قطع كنند، و اگر كسي را مجروح كرده پس از قصاص تبعيدش كنند، و اگر هم مال مردم را غارت كرده و هم كسي را كشته، پس از گرفتن مال دست و پاي او را قطع كنند و سپس او را قصاص نموده و به دار آويزند، و اگر يورش آورده ولي موفق به كاري نشده فقط تبعيدش كنند، و اگر خواست به بلاد كفر فراركند جلوي او را بگيرند.

مساله 3205- حد اقل مدت تبعيد محارب يك سال است، و بايد به مردم آن شهر توجه دهند كه با او معاشرت نكنندو او را در محاصره اقتصادي و اجتماعي قرار دهند. و از بعضي اخبار و احاديث استفاده مي‌شود كه "حبس" به جاي "تبعيد" كافي است .

مساله 3206- ملاك در محارب و مفسد بودن تصميم فاعل بر افساد و صدق عرفي انتساب فعل به اوست، هرچند به نحو تسبيب باشد. بنابراين اگر در كنار فاعل مباشر يا سبب ضعيف سبب قويتري وجود داشته باشد، صدق مفسد ومحارب بر افراد ضعيف و زيردست كه از خود تصميم ندارند نوعا محل اشكال است . و با اندك شبهه اي در تصميم فاعل بر افساد يا صدق عرفي انتساب، حد مفسد بر او جاري نمي شود، هرچند از طرف حاكم شرع تعزير و مجازات واگر قاتل باشد قصاص مي‌شود.

مساله 3207- در مواردي كه دانسته شود يا احتمال داده شود عمل شخص ناشي از ضرورت اقتصادي و يا فقرفرهنگي او بوده و تصميم او بر افساد جامعه و ضربه زدن به حيثيت عمومي و كيان فرهنگي يا سياسي و يا اقتصادي اسلام و مسلمين محرز نباشد، صدق عنوان "مفسد" معلوم نيست .

مساله 3208- محاربه و افساد با اقرار متهم يا شهادت دو مرد عادل ثابت مي‌شود، و احتياط آن است كه دو بار اقرارنمايد. و شهادت افراد محارب عليه يكديگر، و كساني كه مالشان غارت شده به نفع يكديگر پذيرفته نمي شود.