بسم الله الرحمن الرحيم

جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاي محمد حسن موحدي ساوجي دامت افاضاته

پس از سلام و تحيت، پاسخ مبسوط به سؤالات شما مجال بيشتري را مي‌طلبد; اما از باب "ما لا يدرك كله لايترك كله" به پاسخ اجمالي آنها مي‌پردازم .

[معيار ثابت يا متغير بودن احكام شرع ]

پرسش اول - براي تشخيص ثابت يا متغير بودن احكام شرع چه معياري وجود دارد؟ آيا عبادي يا معاملي بودن موضوع آن ملاك است، يا تأسيسي يا امضايي بودن آن، و يا معيار ديگري وجود دارد؟

جواب : تغيير حكم شارع با محفوظ بودن و بقاي موضوع آن به هيچ وجه صحيح نيست، بلكه معقول نيز نمي باشد; زيرا نسبت هرحكمي به موضوع خود همچون نسبت معلول به علت است و با بقاي علت، انعدام و زوال معلول عقلا ممكن نخواهد بود. بنابراين تغيير هر حكم نسبت به موضوع خود با نوعي از تغيير و تفاوت در