جواب : كسي كه به ماوراءالطبيعة و مبدأ و معاد و پاداشهاي ابدي در قيامت اعتقاد دارد، آنچه را بالاتر از جان خودش مي‌داند در درجه اول رضايت خداوند است : (و من الناس من يشري نفسه ابتغاء مرضات الله .) [1] و در مرتبه بعد، نعمتهاي جاودان بهشت مي‌باشد، كه يك موحد جان خود را براي نيل به آنها فدا مي‌كند: (ان الله اشتري من المؤمنين انفسهم و اموالهم بأن لهم الجنة .) [2] و كسي كه به ماوراءالطبيعة معتقد نيست، معمولا خوشنامي در تاريخ و ثبت نام او در تاريخ به عنوان يك قهرمان يا اموري كه رضايت خداوند در آن مطرح نيست، براي او يك ارزش متعالي است كه چه بسا جان خود را فداي آنها مي‌كند.

[كرامت ذاتي انسان و حقوق ناشي از آن ]

سؤال 4 - در برداشت جنابعالي از اسلام، كرامت ذاتي انسان صرف نظر از دين و مرامش (مسلمان باشد يا بودائي يا ملحد) چگونه جايگاهي دارد.

جواب : همان گونه كه در پاسخ پرسش دوم اشاره شد، كرامت ذاتي انساني كه به اصول انسانيت پايبند است مسلتزم يك سري حقوق مشترك اجتماعي براي او مي‌باشد; مانند: حق حيات، انديشيدن، بهره برداري از منابع طبيعي و اقتصادي ; و در اين جهت تفاوتي بين

---