[روايات تخيير و اطلاق آن نسبت به همه زمانها]

و از همه مهمتر اين كه بر فرض دلالت روايات مربوطه بر تخيير، اطلاق احوالي آنها نسبت به زمان و مكاني كه اختلاف فاحش بين قيمت آنها وجود دارد مانند زمان ما معلوم نيست، و مورد بحث را نبايد به تخيير بين انتخاب يكي از خصال ثلاث در كفارات و يا تخيير در خواندن سوره بقره مثلا و سوره كوچكي مانند توحيد در نمازهاي واجب قياس كرد; زيرا درست است كه تفاوت بين افراد و مصاديق در دو مسأله فاحش است اما انتخاب هركدام امري است غير مالي و شخصي و هيچ ارتباطي به ديگري ندارد; ولي ديه، هم امر مالي است و هم مربوط است به طرفين و چه بسا به اطراف متعددي، و يكي از هدف هاي تشريع ديه رفع خصومت در زمينه انتقام گرفتن و ارضاء مجني عليه يا وارثان او مي‌باشد و چنين هدفي هرگز در مخير گذاشتن جاني بين اموري كه تفاوت آنها از نظر مالي فاحش است محقق نخواهد شد، بخصوص كه مي‌دانيم اكثر افراد در امور مالي كمترين را انتخاب مي‌كنند.

به علاوه در مواردي كه شارع چند چيز را مصداق يا اماره چيز ديگري قرار مي‌دهد مانند: علامات كر و علائم سفر و حد ترخص، متفاهم عرفي از ادله آنها اين است كه همه آنها عرفا نزديك به هم و