[عدم فعليت حكم رجم در شرايط خاص ]

مخفي نماند كه آنچه پيرامون رجم گفته شده به لحاظ حكم اولي آن است ; ولي اگر شرايطي پديدار گشت و در پي آن اجراي حكم رجم محذوري مانند موهون شدن چهره اسلام و تنفر عمومي نسبت به دين و احكام آن به دنبال داشت به ناچار بايد از اجراي آن حكم مطابق روايات باب 10 از ابواب مقدمات الحدود وسائل الشيعة خودداري شود. مطابق اين روايات حضرت امير(ع) فرموده اند: "هيچ حدي نبايد در سرزمين دشمن اجراء گردد، زيرا خوف آن هست كه شخص مورد حد تحت تأثير تعصب قرار گيرد و به دشمن ملحق شود." بعيد نيست از تعليل ذيل اين روايت فهميده شود در هر موردي اگر اجراي حدي موجب محذوري شود كه بر خلاف مصالح اسلام و مسلمانان است بايد متوقف شود.

ولي اين به معناي نسخ حكم رجم در شريعت و مرحله قانون گذاري و تشريع حكم نيست بلكه به معناي به فعليت نرسيدن آن حكم در مرحله اجرا به لحاظ تغيير شرايط اجتماعي و رعايت مصالح برتر و ترجيح اهم بر مهم در موارد تزاحم بين ملاكات احكام شريعت و احتمال تأثير شرايط در نرسيدن آن حكم به فعليت است .

آنچه شايسته ذكر و توجه است اين است كه با يك كالبدشكافي موضوعي شناخته شود زاني محصن و زانيه محصنه كيست ؟ و