مقدمه

در مقدمه به صورت اجمال ضرورت حكومت و انواع مختلف آن و حكومت اسلامي و آنچه انگيزه و سبب تأليف اين كتاب گرديد، و فهرست اجمالي بخشها و فصلهاي گوناگون كتاب مورد بحث قرار گرفته است، كه مجموعه آن در محورهاي ذيل خلاصه مي‌گردد:

1 - ضرورت وجود دولت و حكومت يكي از بنياديترين امور ضروري بشر وجود يك "نظام اجتماعي" و "حكومت عادله"اي است كه پاسدار حقوق جامعه باشد، و جوامع بشري در طول تاريخ حتي در "عصر حجر" كه انسانها در غارها و بيشه زارها زندگي مي‌كرده اند، به هيچ وجه خالي از نظام اجتماعي و چيزي شبيه دولت و حكومت نبوده اند; زيرا انسان ذاتا موجودي اجتماعي و مدني است و سرشت او با مدنيت درآميخته است و نيازهاي او جز در سايه تعاون و همياري و زندگي اجتماعي برطرف نمي شود و در جريان همين زندگي جمعي چه بسا قضايايي رخ مي‌دهد كه منافع و خواستهاي فرد با منافع و مصالح ديگران تصادم و برخورد پيدا مي‌كند و جز با به كار بردن قدرت اجرايي متمركزي كه گوياي يك رأي و نظر مشخص باشد، حل و فصل آن امكان پذير نيست .

به عبارت ديگر در سرشت و طينت انسان خواستها و كششهاي مختلفي از قبيل خودخواهي، مال دوستي، رياست طلبي و... وجود دارد كه ارضاي آنها افسارگسيختگي مطلق را مي‌طلبد و در نتيجه با اميال و حقوق ديگران درگيري و برخورد به وجود مي‌آيد كه براي جلوگيري از آن قوه و قدرت و قوانين و مقرراتي لازم است، و مراد ما از حكومت چيزي بجز همين قوه و قدرت متمركز نيست .

حتي در زندگي پاره اي از حيوانات نظير مورچه و زنبور عسل كه داراي زندگي جمعي هستند، هنگامي كه دقت نماييم به روشني مشاهده مي‌شود كه آنها نيز در نظام اجتماعي و زندگي جمعي خود داراي نظام و تشكيلات و امير و ملكه اي هستند كه به طور غريزي به زندگي آنها سر و سامان بخشيده و طبق برنامه اي دقيق و حساب شده زندگي اجتماعي آنان را اداره مي‌كند. و حتي اگر تصور كنيم - تصور قريب به محال - كه روزي انسانها به مرحله اي از تكامل اجتماعي و رشد اخلاقي برسند كه ايثار و عدالت بر همه مردم سايه گستر شود و افراد به حقوق يكديگر تجاوز و تعدي ننمايند، باز براي رسيدگي به مصالح عمومي مردم و سر و سامان دادن به امور اقتصادي، بهداشتي، فرهنگي، ارتباطات و... نياز به حكومت و