نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 363
اشكال ديگري در متن روايت
در روايت اشكال ديگري نيز وجود دارد و آن اينكه هزار ماه [ ارزش شب قدر كه
گفته شده برابر با حكومت بني اميه است ] برابر با هشتاد و سه سال و چهار ماه
است، با اينكه خلافت عثمان اولين خليفه اموي در سال بيست و سه (23) هجري
شروع گرديد و بيعت با سفاح اولين خليفه عباسي در سال صد و سي و دو (132)
صورت گرفت، كه در اين صورت مدت حكومت بني اميه يكصد و نه سال ميشود
و اگر مدت خلافت بني اميه در اندلس را نيز به آن بيفزاييم مدت خلافت آنان به
چند قرن ميرسد، پس چگونه در روايت مدت آن هزار ماه قرار داده شده است ؟
مگر اينكه مدت خلافت عثمان و نيز خلافت بني اميه در اندلس را به حساب
نياورده و شروع خلافت بني اميه را از پي شهادت اميرالمؤمنين (ع) يا صلح امام
حسن مجتبي (ع) قرار دهيم و حدود هشت يا نه سال آخر حكومت بني اميه را نيز به
خاطر ضعف حكومت آنان و ايجاد مزاحمت ابراهيم عباسي و برادرش سفاح و
سياه جامگان در خراسان براي آنان به حساب نياوريم، كه در صحت اين گونه
محاسبه نيز جاي تأمل است .[1]
باز ممكن است گفته شود: مراد از هزار ماه مفهوم مطابقي آن به صورت دقيق
نيست، بلكه مقصود از هزار ماه به عنوان كنايه از زيادي يا كمي مدت است كه اين
تعبير حدود آن را مشخص ميسازد، و اين در استعمالهاي مختلف بسيار شايع و
رايج است .
و اما آنچه از روايت بر فرض صحت صدور آن ظهور و بروز دارد اين است كه
نزول سوره قدر براي تسليت دادن به پيامبراكرم 6 در مقابل حكومت بني اميه
بوده است، و شايد درصدد بيان اين نكته بوده كه اگر چه حكومت ظاهري به
بني اميه منتقل ميگردد اما امامان از عترت پيامبر6 همواره مهبط ملائكه و روح
هستند و امور و مقدرات با نزول ملائكه بر آنان به آنان عرضه ميگردد و شب قدر
شب سلام و رحمت بر آنان است و فرشتگاني كه فرود آمده اند بر آنان درود
ميفرستند. چنانكه همين مضامين در برخي از روايتها نيز وارد شده است . پس بر
حسب واقع حكومت معنوي و باطني جهان از آنان است ; چرا كه آنان واسطه هاي
[1] مرحوم سيد عليخان در شرح صحيفه سجاديه خود به نقل از ابن اثير در جامع الاصول مدت هزار ماه حكومت بني اميه را اين طور توضيح ميدهد: آغاز استقلال سلطنت بني اميه به هنگام صلح امام حسن (ع) با معاويه در پايان سال چهلم هجري است و انقراض دولتشان به دست ابومسلم خراساني در سال يكصد و سي و دو هجري كه مجموعا نود و دو سال ميشود و خلافت عبدالله زبير در آن ميان كه هشت سال و هشت ماه طول كشيد از آن ساقط ميشود در نتيجه حكومت بني اميه هشتاد و سه سال و چهار ماه بوده كه درست مطابق هزار ماه است . (مقرر)
نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 363