نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 297
ترس از بين رفته و جلوي عصيانها گرفته نمي شود و شيرازه امور از هم ميگسلد
و اين به هم ريختگي سبب هلاكت مردم ميگردد; پس همانا عامل اصلي بقاي
جامعه در خوردني ها و نوشيدني ها و مسكن و پوشاك و عقد و ازدواج و حلال
و حرام، در امر و نهي است ; زيرا خداوند سبحان مردم را بي نياز از اينها خلق
نكرده و حيات و بقاي اولين مخلوق انسانها كه حضرت آدم (ع) بود نيز بدون امر
و نهي امكان پذير نبوده است ." [1]
نكته اي درباره كتاب محكم و متشابه :
در همينجا اين نكته را بايد يادآور شد كه محدث بزرگوار، مرحوم مجلسي (ره)
مجموع اين كتاب [محكم و متشابه ] را در كتاب القرآن بحار [بحارالانوار 1/90 - 97،
باب 128 كتاب القرآن ] آورده است، و ظاهر اين نقل اين است كه تمام كتاب محكم
و متشابه روايتي است از اميرالمؤمنين (ع) كه در اول بحار نيز اين نكته گوشزد شده و
در آخر باب 128 كتاب القرآن مينويسد:
"مطالب اين كتاب را در يك رساله قديمي منسوب به سعد اشعري يافته كه از
اميرالمؤمنين (ع) روايت شده و ايشان ترتيب آن را تغيير داده و برخي اخبار را به آن
افزوده است ."
اما آنچه به نظر ما ميرسد و سبك كتاب گواه آن است اين است كه اين كتاب
تأليف يكي از علماي شيعه است كه گفتار خويش را با روايات در هم آميخته، و
كتاب مشتمل بر مطالبي است كه نمي توان به همه آنها استناد نمود. براي دريافت
اين نكته بايد به خود كتاب مراجعه كرد و با تأمل در آن نگريست .
دليل ششم : [ استدلال به كلام اميرالمؤمنين (ع) در پاسخ به نامه معاويه ]
در كتاب سليم بن قيس آمده است : هنگامي كه نامه معاويه توسط ابودرداء و
ابوهريره به دست امام (ع) رسيد و آن حضرت به مضمون آن - كه درخواست
بازگردانيدن قاتلين عثمان به معاويه به منظور كشتن آنان بود - مطلع گرديد، در پاسخ
فرمودند:
"اي ابوهريره و اي ابودرداء، شما پيام و نامه معاويه را به من رسانديد، اينك
توجه كنيد آنچه را براي شما ميگويم براي معاويه بازگوييد. به معاويه بگوييد:
جريان عثمان بن عفان از دو صورت خارج نيست : يا اينكه رهبر و امام صالحي
بود كه مردم را به هدايت دعوت ميكرد، كه در اين صورت ريختن خون او حرام و
ياري كردن او واجب بود و هيچ كس حق نداشت از فرمان او سرپيچي نموده و در
شكست و ذلت او تلاش كند. و يا رهبر و امامي بود گمراه و ستمگر، كه در آن
[1] المحكم و المتشابه، صفحه 50; و نيز بحارالانوار، چاپ بيروت 40/90.
نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 297