نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 261
متعلق به همه مسلمانان است اما در تصرف و در اختيار امام است . و جدا بسيار
بعيد است در مقام تشريع، خداوند سبحان انفال يعني همه ثروتهاي عمومي كه
خداوند براي همه انسانها آفريده و خمس تمام آنچه مردم مالك آن ميشوند را
براي شخص واحدي قرار داده باشد. تفصيل اين مباحث در كتاب الخمس و در
بخش هشتم همين كتاب نگاشته شده است، به آنجا مراجعه شود.
موارد ديگري از پرداخت ديه از بيت المال توسط امام
13 - در صحيحه عبدالله بن سنان و عبدالله بن بكير، از امام صادق (ع) روايت
شده است كه آن حضرت فرمود:
"اميرالمؤمنين (ع) درباره مقتولي كه جنازه او پيدا شده بود و مشخص نبود چه
كسي او را كشته، قضاوت نمود و فرمود: اگر مقتول اوليايي دارد كه ديه او را مطالبه
ميكنند ديه اش از بيت المال مسلمانان به آنها پرداخت ميشود، و ديه شخص
مسلمان هيچ گاه باطل و ضايع نخواهد شد; زيرا همان گونه كه ميراث او از آن امام
است، ديه او نيز به گردن امام است و بايد بر وي نماز خوانده و دفنش كنند." و باز
فرمود آن حضرت (اميرالمؤمنين) درباره مردي كه در روز جمعه به هنگام ازدحام
جمعيت زير دست و پا قرار گرفت و مرد، حكم فرمود: "ديه او را از بيت المال
مسلمانان پرداخت كنند."[1]
و روايات ديگري نظير اين روايت كه بايد درجاي خود مورد مراجعه قرار گيرد.
14 - ابي بصير از امام صادق (ع) روايت نموده كه آن حضرت فرمود:
"اگر در بيابان كشته اي يافت شد، ديه او از بيت المال مسلمانان پرداخت
ميشود; چرا كه اميرالمؤمنين (ع) ميفرمود: خون فرد مسلمان هيچ گاه ضايع و
باطل نخواهد شد."[2]
و روايتهاي ديگري از اين قبيل كه در باب 9 و 10 ابواب "دعوي القتل"
وسائل الشيعه درج شده است .
15 - اسحاق بن عمار از امام صادق (ع) روايت نموده كه گفت : به آن حضرت
عرض كردم : شخصي سر مرده اي را بريده است، حضرت فرمود:
"بايد ديه آن را بپردازد." عرض كردم : چه كسي ديه او را ميگيرد؟ حضرت فرمود: امام، اين مال
[1] صحيحة عبدالله بن سنان و عبدالله بن بكير، عن ابي عبدالله (ع) قال : فضي اميرالمؤمنين (ع) في رجل وجد مقتولا لايدري من قتله، قال : ان كان عرف له اولياء يطلبون ديته اعطوا ديته من بيت مال المسلمين و لا يبطل دية امري مسلم ; لان ميراثه للامام فكذلك تكون ديته علي الامام، و يصلون عليه و يدفنونه . قال، وقضي في رجل زحمه الناس يوم الجمعة في زحام الناس فمات ان ديته من بيت مال المسلمين . (وسائل 109/19، باب 6 از ابواب دعوي القتل، حديث 1)
[2] ابي بصير عن ابي عبدالله (ع) قال : ان وجد قتيل بارض فلاة اديت ديته من بيت المال فان اميرالمؤمنين (ع) كان يقول : لايبطل دم امري مسلم . (وسائل 19 / 112، باب 8 از ابواب دعوي القتل، حديث 3)
نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 261