در مباحث قصاص و ديات نيز روايتهاي متعددي مربوط به ولايت و حكومت
وارد شده كه نمونه هايي از آن را متذكر ميشويم .
مجازات و حبس مجرمين توسط امام
1 - فضيل روايت ميكند كه به امام محمد باقر(ع) عرض كردم : ده نفر شخصي را
به قتل رساندند[چگونه بايد آنان را مجازات كنند؟] حضرت فرمود:
"اگر اولياي او بخواهند ميتوانند همه آنها رابه قتل برسانند و غرامت ديه نه نفر
را[ به اولياي آنان ] بپردازند، و اگر خواستند يك نفر را از ميان آنان انتخاب نموده به
قتل برسانند... آنگاه والي سايرين را تأديب و زنداني مينمايد."[2]2 - ابي العباس و غير او از امام جعفر صادق (ع) روايت نموده اند كه آن حضرت
فرمود:
"اگر عده اي براي كشتن يك نفر با هم همكاري نموده اند، والي دستور ميدهد
كه (براي قصاص) هر يك از آنان را كه خواستند به قتل برسانند."[3]3 - حريز از امام جعفر صادق (ع) روايت نموده كه گفت : از آن حضرت پرسش
نمودم درباره شخصي كه شخص ديگري را از روي عمد به قتل رسانده و مردم او را
به نزد والي آورده اند و والي او را به اولياي مقتول واگذار كرده تا او را بكشند اما در
بين راه دسته اي بر آنان هجوم آورده و قاتل را از دست اولياي مقتول آزاد كرده اند،
حضرت فرمود:
"به نظر من كساني را كه سبب آزادي قاتل شده اند، بايد بازداشت و زنداني
نمايند."[4]4 - در صحيحه حلبي از امام جعفر صادق (ع) روايت شده كه آن حضرت فرمود:
[1] الترمذي بسنده عن رسول الله 6 انه قال : ادرؤوا الحدود عن المسلمين ما استطعتم، فان كان له مخرج فخلوا سبيله فان الامام ان يخطئ في العفو خير من ان يخطئ في العقوبة . (سنن ترمذي 2 / 438، باب 2 از ابواب الحدود، حديث 1447)
[2] الفضيل قال : قلت لابي جعفر(ع): عشرة قتلوا رجلا؟ قال : ان شاء اولياؤه قتلوهم جميعا و غرموا تسع ديات، و ان شاؤوا تخيروا رجلا فقتلوه ... ثم الوالي بعد يلي ادبهم و حبسهم . (وسائل 19 / 30، باب 12 از ابواب القصاص، حديث 6)
[3] ابي العباس و غيره عن ابي عبدالله (ع) قال : اذا اجتمع العدة علي قتل رجل واحد حكم الوالي ان يقتل ايهم شاؤوا. (وسائل 19 / 30، باب 12 از ابواب القصاص، حديث 7)
[4] صحيحة حريز عن ابي عبدالله (ع) قال : سألته عن رجل قتل رجلا عمدا، فرفع الي الوالي فدفعه الوالي الي اولياء المقتول ليقتلوه، فوثب عليه قوم فخلصوا القاتل من ايدي الاولياء، قال : اري ان يحبس الذين خلصوا القاتل . الحديث . (وسائل 19 / 34، باب 16 از ابواب القصاص، حديث 1)
نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 257