و آگاه است بر پايه اجتهاد و فقاهت .

در اين ميان، مسؤوليت حوزه هاي علميه و عالمان ديني آگاه به زمان، از ساير اقشار و اصناف ملت بمراتب بيشتر است، چرا كه آنان جانشين پيامبراكرم 6 و ائمه معصومين (ع) و سربازان مادام العمر و تمام وقت امام زمان (عج) بوده و همواره مسؤوليت "اجتهاد" (تبيين نيازمنديهاي زمان بر مبناي اصولي و مباني اسلام) را بر دوش كشيده اند.

در اين شرايط، قوه مقننه (مجلس شوراي اسلامي) در تدوين قوانين مورد نياز كشور به مباني فقهي مستند و روشن از مسائل و مشكلات مبتلا به جامعه نيازمند است و قوه قضائيه براي ارائه قوانين جزايي و قضايي مورد نياز و نيز براي تأمين كادر قضات، در سطح عالي نياز به افراد صاحبنظر و مجتهد و آگاه به ريزه كاريهاي حقوق اسلامي دارد و قوه مجريه در سطوح مختلف براي ترسيم حركت مكتبي خويش چشم اميد به حوزه هاي علميه دوخته است .

تبيين احكام فقهي (اعم از فقه حكومتي، سياسي، اقتصادي و قضايي) و استخراج مباني مسائل عمده اي نظير ابعاد مسؤوليت ولايت فقيه، مسأله زمين، مالياتها، تجارت خارجي، حقوق اقليتها، روابط بين الملل، وظايف دولت در قبال مردم و مسؤولت مردم در برابر دولت، سازمان اطلاعات، امور حسبه و دهها مسأله مورد نياز ديگر كه به ويژه به خاطر حاكميت طولاني طاغوت و عدم حضور نظام اسلامي در صحنه حكومت كمتر روي آن كار فكري شده، از اموري است كه در حوزه هاي علميه بايد به آن پرداخته شود. و درست بر همين اساس و در جهت پاسخگويي به اين نياز مهم و حياطي است كه استاد بزرگوار فقيه مجاهد آگاه به زمان آيت الله العظمي منتظري در كنار ساير اشتغالات گسترده سياسي - اجتماعي خود، بخش عمده اي از اوقات پر بركت خويش را به تدريس و تدوين مجموعه ارزشمند و بي نظير "ولاية الفقيه و فقه الدولة الاسلاميه" اختصاص مي‌دهند و همزمان، در مدتي متجاوز از چهار سال تحصيلي به تدريس آن براي پيش از يك هزار طلبه فاضل مشتاق به تحقيق در مباني فقهي حكومت اسلامي كه در حوزه درسي معظم له شركت مي‌كنند، مي‌پردازند. و براستي در اين ميدان، كدام فقيه بلند پايه اي شايسته تر از معظم له است كه پس از پشت سر گذاشتن عمري تدريس و تحقيق در مسائل فقهي، اصولي، فلسفي، تاريخي، اجتماعي، و پس از گذراندن مدت مديدي از عمر خويش در صحنه هاي جهاد و مبارزه و تبعيد و زندان و شكنجه و پس از اداره مجلس خبرگان قانون اساسي و آشنايي بسيار گسترده و عميق با مسائل و مشكلات جامعه و... ايفاي چنين مسؤوليت مهمي را به عهده بگيرد. با تكيه بر كرسي تدريس امام صادق و امام باقر(ع) به تبيين مسائل اصولي مورد نياز جامعه و تربيت طلاب و فضلاي حوزه علميه، اين سنگر بانان و مشعلداران آينده همت گمارد.

زمينه و انگيزه

انگيزه و سبب دست يازيدن به تقرير و ترجمه اين مباحث بدين گونه بود كه از همان روزهاي نخست ورود استاد به طرح مباحث حكومت اسلامي، براي همگان روشن بود كه اين مطالب نبايد در محدوده شاگردان درس و احيانا كساني كه از راديو به مطالب آن گوش فرامي دهند محصور و محدود بماند، و لازم است به گونه اي قابل استفاده براي عموم مطالب آن در اختيار علاقه مندان قرار داده شود. بدين منظور از همان ابتدا به عنوان يادداشتهاي روزانه درس تلاش شد مطالب به صورت منظم گردآوري و پاكنويس شود، اما پس از مدتي مشخص