نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 117
از نظر عقل الزامي و ضروري است، به ويژه اگر مردم خود در تعيين حاكم خويش
نقش داشته و بر تداوم حكومت وي متعهد باشند; كه در اين صورت فطرت انسان
بر لزوم وفاي به عهد نيز گواهي ميدهد.
خلاصه كلام و نتيجه
حال با توجه به مطالبي كه تاكنون گفته شد ميتوان در اين بخش، كلام را اين
چنين خلاصه نمود: در مسأله ولايت و حكومت ميتوان مبنا را بر اصل اولي "لا
ولاية لاحد علي احد" قرار داد، اما در مقابل آن آيات متعدد قرآن و چهار اصل
عقلي وجود دارد كه براساس آن ثابت ميشود ولايت خداوند و كساني كه از جانب
وي به حكومت منصوب شده اند بر اصل اولي مقدم است . و هريك از اين چهار
اصل عقلي بر اصل اولي حكومت دارند. البته آنان كه از حقيقت بهره اي برده و
قطره اي از شيريني معرفت را چشيده اند اثبات ولايت خداوند را به طريق ديگري
كه به واقع و حقيقت نزديكتر است ميتوانند بيان كنند، بدين گونه كه :
تمام موجودات عالم و از آن جمله انسان با تمام هستي و هويت و ظواهر و
اعماق و جواهر و اعراض، سايه هايي از وجود حق و پرتوي از ذات اويند. او مالك
و ولي موجودات است در ذات و در تكوين، پس جميع موجودات در مقابل او
هيچ گونه هويت و استقلالي از خويش ندارند، و مقتضاي اين ولايت ذاتي و ملكيت
تكويني لزوم تسليم اختياري انسان در مقابل جميع اوامر و نواهي خداوند است .
و بر همين اساس است كه تمام حاكميتها و ولايتهايي كه خداوند سبحان معين و
مشخص نموده با حفظ حدود و مراتب خود واجب و لازم ميگردد، ولايتهايي نظير
ولايت پيامبران و امامان معصوم (ع) ولايت حاكمان عادل بر جامعه تحت فرمان
خويش، ولايت پدر و مادر بر فرزند، ولايت ولي نعمت و معلم و مرشد و... كه
اين گونه ولايتها همه به گونه اي بازگشتشان به ولايت خداوند است و اطاعت از آنان
اطاعت از اوست .[1]
[1] ظاهرا با اين ادله نمي توان ولايت انساني بر ديگر انسانها را مگر در چارچوب قراردادي كه خود مردم پذيرفته اند ثابت كرد; ولايت خداوند و ولايت پيامبران و ائمه معصومين (ع) و نيز ولايت اب و جد بر فرزند طبيعي و قابل قبول است، اما ولايت به معني حاكميت و فرمانروايي يك انسان غيرمعصوم بر ديگر انسانها بستگي به پذيرش ديگر انسانها در چارچوب يك قرارداد اجتماعي دارد و چيزي نيست كه از اصل ارزشمند اولي "لا ولاية لاحد علي احد" به راحتي بتوان دست برداشت . (مقرر)
نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 117