قاعده كلي تدبير امور عالم، اين است كه مطابق نظام اسباب و مسببات جريان داشته باشد.[1]

نكته سوم : مربوط به نقد اشكال دوم نويسنده است . و در اين رابطه يادآوري مي‌شود:

اولا: گفته شد كه هيچ چيزي نمي تواند مانع بعثت پيامبري توسط خداوند باشد. آنچه بعضا ديده مي‌شود عدم وجود زمينه هاي لازم است براي بعثت ; و درحقيقت قابليت فيض نبوت در بعضي مقاطع تاريخ ضعيف است نه اين كه مانعي بر سر راه خداوند باشد.

ثانيا: بر فرض قبول فرض نويسنده، اگر در تمام طول تاريخ بشر وضعيت چنان بود كه به قول نويسنده مانعي بر سر راه بعثت پيامبران توسط خداوند قرار داشت، تا حدودي استبعاد نويسنده به جا بود; اما نويسنده نمي تواند ادعا كند كه در طول تاريخ بشر پيوسته به قول او موانعي بر سر راه بعثت پيامبران وجود داشته است . زيرا مطابق منابع ديني و غيرديني در طول تاريخ پيامبراني ظهور كرده اند و اديان و شرايعي آورده و بسياري از مردم زمان خود و زمانهاي بعد به آنان ايمان آورده اند.

بلي اين معنا مورد قبول است كه در بعضي ازمنه و امكنه، شرايط

---