نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 90
كلمه "الله" به چه معناست ؟
در اينجا نيز بحثي است كه آيا "الله" اسم جامد و علم است براي خدا يا مشتق
است . بعضي گفته اند كه الله مشتق است، و روايتي در كتاب توحيد صدوق داريم كه
متضمن اين معناست : عن الباقر(ع): "الله، معناه المعبود الذي اله الخلق عن درك
ماهيته و الاحاطة بكيفيته"[1] ظاهر كلام حضرت اين است كه : "الله" از ماده "اله" و
صيغه مبالغه "اله" به معناي بسيار متحيركننده است، پس "الله" يعني "اله الخلق"
يعني بشر از اين كه حقيقت خدا را درك كند متحير است . به هرحال چه مشتق از
"اله" باشد يا جامد باشد "الله" براي خدا اسم شده است و به ذات مستجمع تمام
صفات كمال اطلاق ميشود.
چرا بشر از حمد و ستايش لايق خدا عاجز است ؟
"لايبلغ مدحته القائلون"
(گويندگان نمي توانند به سرحد آن مدحي كه شايسته اوست برسند.)
نوع مدح بشر هر اندازه كامل شود تا برسد به پيغمبراكرم 6 كه عقل كل است
نمي تواند به آن نوع مدحي كه لايق خداست برسد، و ما بشري بالاتر از
پيامبراكرم 6 نداريم، ولي چون او هم مخلوق خداست و مخلوق نمي تواند محيط
به خالق شود، پس پيغمبراكرم 6 هم به آن نوع از مدح و ستايشي كه لايق خداست
نمي رسد. او هم به اندازه ظرفيت وجودي خودش علم به خدا دارد و ميتواند او را
مدح و حمد كند.
البته خود حضرت اميرالمؤمنين (ع) هم اين معنا را ادعا ندارد كه من آن طور
كه خدا لايق مدح است ميتوانم او را مدح كنم، و كلا ما هر اندازه خدا را ستايش