نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 441
گفته شده، چون گنج در زمين فرو رفته است، و مقصود از "دفينه" حقايق و
معارفي است كه در عقول مردم نهفته و دفن گرديده و مردم در اثر القائات شياطين
جن و انس از آنها غفلت كرده اند و پيامبران آمدند تا مرتكزات و دفائن عقول مردم را
به آنان يادآوري نمايند و توجه بدهند، پس شرع و عقل با هم توأمند، در شرع
حكمي كه واقعا با فطرت مخالف باشد وجود ندارد، البته ممكن است مصلحت و
حكمت بعضي احكام را عقل و فطرت مورد توجه قرار ندهند، بنابراين ريشه تمام
گفته هاي پيامبران بلكه تمام علوم هم همين ارتكازيات انسان است، و كار پيامبران و
حتي علوم بشر در جهت تشريح همين ارتكازيات ميباشد، پس مايه همه حقايق و
معارف ديني و يا علمي و دنيوي در عقول و نفوس انسانها نهفته است . لذا انسان
براي قبول هر چيزي به دنبال دليلي ميرود كه وجدان و ارتكازش را قانع بسازد و
هنگامي كه با دليل حقيقتي روشن شد ميپذيرد.
دليل ديگر بعثت
"و يروهم الايات المقدرة"
(و آيات خداوند را به مردم بنمايانند.)
"آيات" به معناي نشانه ها ميباشد; و كلمه "المقدرة" به دو صورت نقل شده :
"مقدرة" و "مقدرة"، اگر "مقدرة" باشد يعني پيامبران بنمايانند به مردم نشانه هاي
وجود حق تعالي را و اين نشانه ها به اندازه و مقدار است ; يعني همه به تقدير و
اندازه گيري حق تعالي است . موجودات عالم هر كدام به نحو خاصي اندازه گيري
شده و در حد خاصي موجود ميباشند، و از آن جهت كه اينها نشانه و مرآت وجود
حق تعالي هستند، پيامبران آنها را به مردم مينمايانند و انسان را متوجه حق تعالي
ميكنند. ولي اگر "مقدرة" باشد مصدر است، يعني پيامبران به مردم نشانه هاي
قدرت حق را مينمايانند، و در اين صورت كلمه "آيات" الف و لام ندارد و اضافه به
نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 441