از اين رو مي‌توان گفت كه علي (ع) در ميان مسلمانان و غيرمسلمانان غريب است ; و اگر هر انساني و اجتماعي بدو اندك معرفتي يابد، شور و شرري در هستي او و جان او برمي افروزد; تاكنون دهها محقق، نويسنده، و انديشمند عرب و غير عرب، مسيحي و مسلمان، شيعه و سني، اروپايي و شرقي، مذهبي و ماركسيست و لائيك كه توفيق آشنايي با علي (ع) و تاريخ او و سخنان او را داشته اند در ستايش از عظمت هاي او سخن گفته و نهج البلاغه را از نظر ادبي و محتوايي ستوده اند. نمونه اي از آنها "شبلي شميل" از متفكران لائيك عرب است كه به امور ماوراءالطبيعي اعتقاد ندارد. شبلي شميل درباره امام علي (ع) مي‌گويد:

وي سخن مزبور را هنگامي بر قلم جاري كرده است كه تاريخ گذشته صدها شخصيت برگزيده و ارزشمند همچون : سقراط، افلاطون، ابن سينا، الكندي، دكارت، كانت، هگل و ... را به خود ديده است، اما شبلي شميل همه آنها را نيز همسنگ علي (ع) نمي داند.

"پطرو شفسكي" محقق ماركسيست و مشهور روس نيز مي‌گويد:

---