چگونگي توبه حضرت آدم

بنابراين حضرت آدم (ع) به سوي خدا توبه و بازگشت كرد و خدا توبه اش را پذيرفت، اما اين بازگشت با گفتن يك "استغفر الله" نبود، واقعا از خوف خدا سالها گريه كرد - سيصد سال يا كمتر - در روايتي كه سندش هم صحيح است دارد كه بعد از آن كه حضرت آدم ترك اولايي را مرتكب شد شامه سوداء (خال سياه) در بدنش ظاهر شد و تمام بدن او را گرفت، حضرت آدم ناراحت شد كه پس از اين كه توبه اش تا اندازه اي پذيرفته شده است باز اين خال سياه در بدنش وجود دارد، جبرئيل امين علت ناراحتي او را پرسيد، حضرت آدم جواب داد بعد از اين كه خدا توبه مرا پذيرفته باز اين خال سياه به بدن من هست، در آن روايت دارد كه آدم نماز خواند و در هر نوبت از نمازهاي پنجگانه جبرئيل به او خطاب كرد كه نماز بخوان تا اين كه بتدريج در پنج وقت نماز آن خال سياه از بين رفت .[1]

در اينجا حديث دارد كه اگر انسان در پنج وقت نماز بخواند از زشتي ها پاك مي‌شود، منتها دوباره از نو ممكن است مرتكب معصيتي شود، و اصلا نماز براي اين است كه انسان در حال نماز به خدا توجه داشته باشد و گناهاني را كه مرتكب شده است جبران كند، حكمت نماز همين است، در قرآن فرموده است : (و اقم الصلوة لذكري)[2] نماز را بخوان براي ياد من .

به هرحال توبه حضرت آدم با گفتن "استغفر الله" فقط نبود، با اين كه گناهش ترك اولي بود واقعا به سوي خدا بازگشت . و استغفار واقعي و صحيح همان بازگشت عملي به سوي خداست . در نهج البلاغه در كلمات قصار است كه شخصي نزد حضرت علي (ع) "استغفر الله" گفت، حضرت فرمودند: "ثكلتك امك أتدري

---