بسم الله الرحمن الرحيم

خطبه 1 (درس 11)

"احال الاشياء لاوقاتها، و لائم بين مختلفاتها، و غرز غرائزها، و ألزمها أشباحها، عالما بها قبل ابتدائها، محيطا بحدودها و انتهائها، عارفا بقرائنها و أحنائها"

ماديات و مجردات

"احال الاشياء لاوقاتها"

(خداوند هر يك از موجودات را در وقت خود حركت داد.)

اين عبارت به چند شكل نقل شده است : "أحال"، "أجال"، "أحل" و "أجل"; و همه آنها هم معني مي‌دهند. "أحال" به معني تغيير دادن است ; و اگر "أجال" باشد از ماده "جولان" و حركت است، يعني خداوند موجودات را در وقت خودش جولان و حركت داد; يعني هر موجودي يك وقتي دارد; البته اين در مورد موجودات مادي است كه مسبوق به ماده و مدت هستند; يعني اولا ماده بايد براي وجود شئ مستعد شود و مستعد شدن ماده به حركت است و حركت آن با زمان هماهنگ است ; لذا هر موجودي در يك وقتي پيدا مي‌شود. ولي مجردات قبل از عالم ماده زمان ندارند، اما در مورد مجردات بعد از ماده مانند نفوس ما كه مجرد شده اند اين كلام صادق نيست ; زيرا ما خود مجردي هستيم كه از ماده