اضطراري عرفات را نيز نتوانست درك كند لكن وقوف اختياري مشعر را بعد از طلوع فجر روز عيد درك كرد حج او صحيح است ; چنانكه اگر گمان دارد كه رفتن به عرفات براي وقوف اضطراري موجب ترك وقوف اختياري مشعر است، در اين صورت نيز بايد به مشعر برود و وقوف اختياري آن را درك كند و حج او صحيح است .

(مسأله 514) اگر كسي عمدا پيش از مغرب شرعي از عرفات كوچ كرد و بيرون رفت، حج او صحيح است ولي گناه كرده است و علاوه بر استغفار بايد كفاره بدهد; و كفاره آن نحر[1] يك شتر است در روز عيد در مني . و اگر توانايي آن را ندارد بايد هجده روز در مكه يا در راه و يا در محل خود روزه بگيرد; و بنابر احتياط روزه ها را پي در پي و پشت سر هم بگيرد. و اگر از روي فراموشي يا ندانستن مسأله يا اشتباه در وقت پيش از مغرب از عرفات كوچ كرد كفاره ندارد. ولي اگر متوجه شد و وقت باقي است و مي‌تواند بايد برگردد; و اگر برنگشت گناه كرده ولي ثبوت كفاره در آن محل اشكال است، هر چند احوط است . چنانكه اگر عمدا كوچ كرد ولي پشيمان شد و زود برگشت در اين صورت نيز لزوم كفاره محل اشكال است، ولي احوط است .

(مسأله 515) اگر ماه در نزد علما و قضات اهل سنت در حجاز ثابت شد و بر طبق آن حكم كردند، پس چنانچه ما يقين بر خلاف آن نداشته باشيم بايد از آنان پيروي كنيم و وقوف به عرفات ومشعر و ساير اعمال را مطابق حكم آنان انجام دهيم و حج ما صحيح است . و لازم نيست احتياط كنيم و روز بعد را نيز به عرفات برويم ; بلكه اگر موجب خوف و ضرر و بروز اختلاف شود جايز نيست .

---